Channa Amphibeus — van uitgestorven verklaard tot dorpsdelicatesse
De slangenkopvis, oftewel Channa Amphibeus, klinkt als iets uit een ecologische thriller. Het dier, thuis in Azië, kan makkelijk een paar dagen buiten het water overleven — en zich zelfs op de oever voortbewegen. Geloof het of niet, in India dacht men vrijwel een eeuw lang dat deze soort compleet verdwenen was uit het wild. Tot hij na 87 jaar plots werd gespot in de rivier Chel, vlakbij Kalimpong, in Noord-Bengalen.
De onverwachte vondst: dankzij lokale dorpen en eeuwenoude kennis
Het toeval wilde dat de herontdekking niet gebeurde door fancy hightech apparatuur, maar juist dankzij de lokale bevolking. Voor hen is de Channa Amphibeus onderdeel van hun dagelijkse leven — en soms letterlijk hun avondeten. Juist hun tradities en kennis van de natuur brachten onderzoekers naar de juiste stek waar de vis zich schuilhield.
Waarom deze vis zo bijzonder is voor biologen (en lekkerbekken)
- Koplengte tot wel 1 meter — niet bepaald het formaat haring van de lokale markt
- Kan dagen zonder water — hij kruipt gewoon over land als het moet
- Werd tot nu toe als uitgestorven beschouwd — sinds de laatste melding tussen 1918 en 1933
- Speelt een rol in lokale keukens en tradities — maar je vindt hem zelden op het menu bij de snackbar
Biodiversiteit versus regelgeving: beschermde pest of vergeten goud?
Interessant detail: de Amerikaanse Geologische Dienst tilde het dier zelfs tot ‘schadelijke exoot’ en verbood zelfs transport en handel — in de VS mag je hem niet eens loslaten als huisdier. Toch wordt hij in India nog steeds gevangen én gegeten, al zijn veel dorpsbewoners zich niet bewust van zijn zeldzaamheid. Dit dilemma tussen bescherming, traditie en regelgeving blijft actueel — ook in Nederland kennen we het goed, denk maar aan discussies over de wolf of rivierkreeft.
Wat we leren: nooit de kracht van lokale kennis onderschatten
Deze ontdekking zegt veel over het belang van doorgaan met verkennen — ook als iets al jaren als ‘voorbij’ wordt gezien. En eerlijk is eerlijk: zonder de dorpsbewoners van Kalimpong was de Channa Amphibeus waarschijnlijk tóch weer opgevreten, zonder dat iemand het ooit had geweten. soms is ‘ie er gewoon nog, al verwacht niemand het.
Praktische tips voor natuurliefhebbers (ook in Nederland)
- Blijf nieuwsgierig: onbekende soorten duiken soms in je achtertuin op
- Leer locals kennen — hun verhalen bevatten vaak meer waarheid dan je denkt
- Check lokale natuurorganisaties: van IVN tot Staatsbosbeheer delen ze regelmatig info over zeldzame soorten dicht bij huis
- Wees bewust van regelgeving: soms is waarnemen beter dan pakken
De herontdekking van de Channa Amphibeus is een herinnering — niet alleen voor India, maar ook voor ons in de Lage Landen. De natuur barst nog altijd van de verrassingen, juist op plekken waar we al lang niet meer kijken.