Een verborgen tijdscapsule onder het Halych Kasteel
Het gebeurt niet iedere dag dat een afgesloten ruimte wordt gevonden – en dan direct zó vol geschiedenis. Archeologen stuitten in 2024 op een hermetisch afgesloten kamer onder het eeuwenoude Halych-kasteel in West-Oekraïne. Driehonderd jaar lang lag deze kamer onaangeroerd; nu onthult ze geheimen die men alleen uit legendes kende.
Hoe een ventilatieschacht leidde tot een archeologische doorbraak
Alles begon in het najaar van 2023, toen onderzoekers onder de resten van een ingestorte toren een kleine ventilatieschacht opmerkten. De directeur van de Nationale Reserve Oud-Galicië, Volodymyr Oleinyk, nam het voortouw – en dat bleek geen klus voor ongeduldigen.
“Meer dan 150 kubieke meter puin hebben we met de hand weg gezeuld,” aldus Oleinyk nadat hij drie weken amper daglicht zag. Geen machines: je wil per slot van rekening geen sporen of voorwerpen uit de zeventiende eeuw aan gruizen slaan.
Wat ze vonden, was opmerkelijk: dikke lagen roet op de muren, en structuren die verdacht veel op een kazemat leken – een geheime opslagruimte of schietpost zoals je die uit kastelenfilms kent. Het ventilatierooster bleek perfect voor het afvoeren van rook uit kanonnen of haardvuren.
Halych kasteel: militair erfgoed en geruchten over geheime tunnels
Als u ooit in het stadje Halych bent geweest (voor de meeste Nederlanders geen vaste vakantieplek, geef ik toe), kent u wellicht het lokale Starostinsky Kasteel. Sinds de twaalfde eeuw waakt het, op een rots boven de Dnjestr, over de regio. Oorspronkelijk geheel van hout, later gerenoveerd onder Casimir de Grote, kreeg het zijn barokke stijl via de Italiaanse architect Francesco Corazzini quasi aan het begin van de 17e eeuw.
De pas ontdekte kamer hangt samen met de Turko-Poolse oorlogen – in 1676 bombardeerde het Ottomaanse leger onder leiding van İbrahim Pasha de vesting en verwoestte delen van het complex. Daarbij werd de ingang naar dit ondergrondse vertrek waarschijnlijk permanent aan het zicht onttrokken – wat de vondst zo uitzonderlijk intact maakt. Zelfs na tientallen expedities in Oost-Europa is dit niveau van conservering zeldzaam.
Het meest intrigerende detail? In een van de massieve stenen muren dook een kleine opening op. Lokale folklore beweerde het al eeuwen: dat er geheime gangen onder het kasteel liepen. Nu lijkt er eindelijk fysiek bewijs – wie weet loopt er straks een heel netwerk van gangen richting het oude centrum of het nabije dorpsplein.
Wat betekent deze vondst voor onderzoekers en publiek?
Het team van de Oekraïense Academie van Wetenschappen werkt al meer dan een jaar in alle stilte aan deze zaak. Terwijl het publiek nog even buiten moet wachten, bieden de eerste analyses nieuwe inzichten in de krijgskunsten en bouwtechnieken uit de middeleeuwen. Als het tunnelsysteem écht bestaat, herschrijft dit misschien wel een hoofdstuk defensiegeschiedenis van Centraal- en Oost-Europa.
Voor archeologen is dat het ware vuurwerk: soms liggen de grootste ontdekkingen nét achter een vergeten deur of een vaag muurtje. Elk roetvlekje, elk scharnier vertelt een verhaal over conflicten, overlevingsdrang en ingenieurskunst.
Vooruitblik: waarom deze kamer meer is dan een archeologische curiositeit
Net als bijvoorbeeld de vondsten in het Amsterdamse Rokin tijdens de Noord/Zuidlijn, biedt deze kamer een unieke blik op het dagelijks leven van soldaten, ingenieurs (en, ja, waarschijnlijk smokkelaars) in de vroege moderne tijd. Het nauwgezet in kaart brengen – tot en met elk vergeeld stukje leer of handgemaakt nagel – duurt maanden. Maar zo halen onderzoekers maximaal rendement uit elk grammetje context.
Totdat het publiek de trap naar beneden mag nemen, blijft de mysterieuze kelder van Halych een symbool voor de weerbarstige Oekraïense geschiedenis. Tussen roetplekken, bakstenen en onvertelde legendes ontdekken we opnieuw: onder onze voeten leeft het verleden – soms nog verrassend intact.
- Locatie: Halych, Oblast Ivano-Frankivsk, Oekraïne
- Oorsprong: 12e tot 17e eeuw
- Bijzonder: Mogelijk begin van ondergronds gangenstelsel
De komende maanden gaan onderzoekers verder in de diepte. Of deze onderaardse wereld straks tot nieuwe stadsmythes leidt? We wachten af – wie weet krijgt Halych er een toeristische trekpleister bij.