Wie denkt dat schattenjachten alleen nog in films bestaan, kent Villena waarschijnlijk niet. Deze Spaanse stad nabij Alicante schreef ruim 60 jaar terug geschiedenis toen er een vondst werd gedaan die het begrip ‘oud goud’ een compleet nieuwe lading gaf.
We schrijven 1963. In een stoffig stukje grond komt een verbluffende collectie van 66 goudobjecten aan het licht – de beroemde Schat van Villena. Maar temidden van het blinkende goud ligt een mysterie dat tot op de dag van vandaag archeologen (en sciencefictionfans) bezighoudt. Tussen de sieraden bevonden zich namelijk twee objecten die niet uit gewoon aardemetalen waren gesmeed, maar uit ijzer afkomstig… van meteorieten. Ja, u leest het goed — deze Bronstijd-bewoners werkten met materialen die letterlijk uit de ruimte kwamen.
De Opaalachtige Armband en de Holle Halve Bol
Laten we inzoomen op de buitenaardse details. Het gaat om een ondoorzichtige armband en een geoxideerde, holle halve bol – met goud versierd, maar gesmeed uit het verrassende meteoriet-ijzer. Moderne technologieën bevestigen het: dit ijzer kan nooit uit normale ertsen gesmolten zijn.
Hoe Konden Ze Dit?
De ontdekking, gepubliceerd in 2024 door Salvador Rovira-Llorens – een naam die u misschien kent van het Museo Arqueológico Nacional in Madrid – laat zien dat de metaalbewerking in de Bronstijd op het Iberisch schiereiland veel geavanceerder was dan we dachten. Rovira-Llorens pleitte er zelfs voor om onze ideeën over technologie rond 1100 voor Christus flink op te schudden.
De Schat van Villena wordt sindsdien beschouwd als een paradepaardje van Europese oudsmeedkunst. Elk voorwerp vertelt een eigen verhaal, maar de grootste fascinatie blijft bij die twee ongewone stukken – vooral omdat er in heel Europa maar een handvol voorbeelden zijn van zo’n oud gebruik van meteoriet-ijzer.
Waarom is Meteoriet-IJzer Zo Bijzonder?
In tegenstelling tot “gewoon” ijzer – dat pas veel later grootschalig werd gewonnen en verwerkt (rond 850 v.Chr.) – is meteoriet-ijzer letterlijk een cadeautje uit de ruimte. De bewoners van Villena gebruikte dit materiaal eeuwen voordat de IJzertijd hier begon. Meteen roept dat vragen op: waar vonden zij die meteorieten, hoe herkende men deze metaalklompen, en wie kon het überhaupt verwerken?
- Slechts een fractie van alle ijzeren voorwerpen uit de Bronstijd is zó oud en zeldzaam.
- Bijzonder: het meteoriet-ijzer laat een uniek patroon – de zogenaamde ‘Widmanstätten-structuur’ – zien.
- Tot 1963 wist nieman in Spanje dat zoiets bestond bij inheemse vondsten.
Wat Kunnen We Leren van het Verleden?
Deze vondst vertelt u niet alleen iets over oude technologie, maar nog meer over de vindingrijkheid van de mensen in Spanje ruim 3.000 jaar geleden. Ze waren nieuwsgierig, experimenteerden met alles wat ze in handen kregen – zelfs als dat uit het heelal zelf kwam. De Villena schat is vandaag de dag nog steeds te bewonderen in het Museo Arqueológico in Alicante – mocht u ooit in de buurt zijn, loop zeker binnen.
Tips voor een Eigen Tijdreis
- Bezoek het museum in Alicante: de originele objecten laten zich niet vergelijken met foto’s online.
- Check lokale routes: de streek rond Villena stikt van de kleine, bijna vergeten archeologische sites.
- Ga bij verdachte stenen in de natuur altijd na – je weet maar nooit waar er een oud meteorietje verstop zit.
Wist u dit?
Schatten als deze duiken soms op bij grote infrastructuurwerken – dus wie weet, als ze straks de HSL tussen Utrecht en Amsterdam uitbreiden, vindt u zelf nog iets bijzonders. Eén ding staat vast: geschiedenis ligt soms gewoon onder onze voeten.