In een tijd waarin persoonlijke data net zoveel waard is als geld, kijken steeds meer Nederlanders met argusogen naar hun online veiligheid. U hebt het vast al gemerkt: wachtwoorden, persoonlijke foto’s of bankdetails zijn begeerde doelen voor cybercriminelen. Zij gebruiken deze gegevens voor online fraude, chantage of zelfs grootschalige verkoop op de dark web – en hun technieken worden elk jaar slimmer.
Met de opmars van geavanceerde technologie zijn cyberdreigingen nauwelijks nog te onderscheiden. Of het nu gaat om een anonieme WhatsApp, een ‘onschuldig’ appje via Marktplaats of een onverwachte telefoontje – criminelen bedenken steeds overtuigender manieren om in het geniep toe te slaan. Juist dat maakt het zo lastig om kwetsbaarheden te herkennen, laat staan jezelf ertegen te beschermen.
Daarom is alertheid in elk digitaal contact essentieel. U kunt cyberrisico’s alleen verkleinen als u ze vroeg herkent en weet hoe u slim reageert. Eén onoplettend moment kan vervelende gevolgen hebben — u bent gewaarschuwd.
Zo werkt telefonische gegevensdiefstal
In 2025 worden we steeds vaker benaderd door telefoontjes van criminelen die zich voordoen als een medewerker van, bijvoorbeeld, uw bank of een overheidsinstantie. Door kunstmatige intelligentie kunnen ze uw stem, naam en zelfs accent moeiteloos nabootsen — volgens experts van het NOS Cyberlab is de technologie bijna niet van echt te onderscheiden.
Een veelgebruikte truc is het laten opnemen van uw stem met een “ja”. U kent het wel: u krijgt een onverwachte beller die vraagt: “Spreek ik met meneer/mevrouw [uw achternaam]?” of “Bent u momenteel thuis?”. Antwoordt u bevestigend — en dat doen de meesten impulsief — dan kan deze opname tegen u gebruikt worden. Denk aan het misbruiken van uw ‘ja’ als toestemming voor een automatische incasso of frauduleuze transactie.
Dit ‘ja’-opname-scam wordt steeds vaker gesignaleerd — cybercriminelen slaan hun slag omdat Nederlanders gewend zijn beleefd en direct te antwoorden. Nog gemener zijn telefoontjes waarbij u onder druk wordt gezet. Met een verhaal over een gehackte bankrekening, een openstaande boete van de Belastingdienst of een nepdebt van de Tandartspraktijk Jordaan proberen ze u angstig te maken. Voor je het weet, klikt u per ongeluk op een linkje via sms of deelt u persoonlijke codes.
Signalen waaraan u een oplichter herkent
- Dringende taal als “U moet nú handelen”, “Uw account is gehackt”, “U loopt risico”
- Onverwachte prijzen of loterijwinsten via onbekende nummers
- Vragen naar persoonlijke (bank)gegevens aan de telefoon
- Opnemen van uw bevestigende antwoord (“ja”)
Krijgt u een wazig gevoel bij het gesprek? Blijf rustig en verbreek het gesprek – dat is gewoon gezond verstand.
Zo beschermt u uzelf tegen telefonische fraude
- Neem nooit direct contact op met een onbekend nummer. Google het eerst — vermoed u fraude, sla het nummer op als ‘spam’ in uw telefoon.
- Geef nooit persoonlijke gegevens, pincodes of wachtwoorden door, ook niet als ‘uw bank’ belt. Echte instanties zoals de Rabobank, ING, Belastingdienst of NS vragen daar nooit om.
- Antwoord nooit met een simpel “ja” — het klinkt overdreven, maar zeg liever: “Met wie spreek ik?” of “Waar belt u voor?”
- Voelt u zich onder druk gezet: hang op. U bent niemand iets verplicht!
- Controleer altijd zelf bij het officiële klantnummer van de instantie als u twijfelt. Zoekt u liever zelf het nummer op via de officiële website.
- Meld verdachte oproepen bij de Fraudehelpdesk (fraudehelpdesk.nl) — zo voorkomt u nieuwe slachtoffers.
Zelf tests doen? Vraag familie om een ‘fop’-telefoontje te plegen. U zult schrikken hoe snel u ja zegt zonder nadenken — ik trapte er ooit zelf in op een dinsdagmiddag.
Wist u dit?
Uit nieuw onderzoek van Universiteit Amsterdam (2025) blijkt: ruim 54% van de Nederlanders is in het afgelopen jaar benaderd door telefonische oplichters. Tweederde van hen deelde onbedoeld waardevolle informatie.
Dus onthoud: blijf nuchter, vertrouw op uw onderbuikgevoel en deel nooit zomaar uw stem, data of bankgegevens per telefoon. Beter een keertje te veel opgehangen dan slachtoffer worden van digitale diefstal.