Een gewaagde, nieuwe kosmologische theorie zet de fundamenten van de moderne natuurkunde op hun kop. Misschien is het universum waarin we leven niet het allesomvattende, oneindige geheel dat ons altijd is voorgespiegeld. Volgens een groep internationale onderzoekers ontstond ons universum namelijk mogelijk ín een zwart gat, het product van een unieke quantum-gravitatie “stuiter”. Enrique Gaztanaga, hoogleraar aan het Institute of Cosmology and Gravitation (Universiteit van Portsmouth), legde deze revolutionaire benadering onlangs uit op het platform The Conversation.
Het draait allemaal om een exacte wiskundige oplossing, gepubliceerd in het gerenommeerde Physical Review D. volgens deze theorie leidt het ineenstorten van een extreem dichte materieregio niet noodzakelijk tot een singulariteit, maar juist tot een nieuw begin – een expansie. Fysici noemen dit verschijnsel een ‘quantum bounce’. Dit mechanisme zou het universum zoals wij het kennen ontspringen uit de as van een voorgaand kosmisch “einde”.
Waar het traditionele Big Bang-model een allesdoordringende explosie uit een punt van oneindige dichtheid beschrijft, houdt deze alternatieve theorie zich aan bekende natuurkundige wetten: Albert Einstein’s algemene relativiteitstheorie én de wetten van kwantummechanica. Daarmee wordt het gebruik van nooit direct waargenomen speculatieve zaken als donkere energie of het inflatonveld vermeden — ingrediënten die in standaardmodellen als essentieel worden gezien.
Is ons universum het nageslacht van een ander?
Volgens de betrokken wetenschappers leeft ons waarneembare universum feitelijk binnen een zwart gat, voortgekomen uit een ouder universum. Het draait om het zogeheten ‘exclusieprincipe’ uit de kwantumwereld: bepaalde deeltjes kúnnen niet tot in het oneindige worden samengeperst. Dit natuurkundige limiet remt het instorten en veroorzaakt juist een onvermijdelijke ‘herstart’ of expansie.
Wat je dan krijgt lijkt sterk op de Big Bang, maar met een radicaal verschil — het was niet het begin van alles, maar het vervolg op een eerder kosmisch leven. Met andere woorden: ons universum is niet uit het niets ontstaan, maar uit het puin van een machtige voorganger.
Dit model verklaart bovendien waarom het universum zo groot, vrijwel homogeen en opvallend plat is. Je hebt er geen exotische hypothesen voor nodig — de evolutie van het heelal blijkt óók te kunnen met de fysica uit het boekje. Juist dat maakt deze kijk voor veel natuurkundigen zo aantrekkelijk.
Een bijkomend sterk punt: deze nieuwe denkrichting levert meetbare voorspellingen op. Zo voorspelt het een kleine, positieve kromming van de ruimtetijd – iets wat bijvoorbeeld ESA’s Euclid-missie, in samenwerking met onder andere de Nederlandse Sterrenwacht Leiden, zou kunnen detecteren. Mocht deze waarneming binnenkort uitkomen, dan komt de quantum bounce als ontstaansverklaring ineens akelig dichtbij.
Het heelal als eindeloze cyclus?
Nog iets: deze theorie schetst haarscherp hoe snel het universum nu uitdijt – hét twistpunt in recente kosmologische debatten. Opvallend: de nieuwste data komen precies overeen met de kwantum bounce-berekeningen. Dat versterkt alleen maar hoe serieus experts over deze gedachtegang inmiddels denken.
Behalve het oplossen van technische tekortkomingen in de standaardkosmologie, opent deze visie mogelijk nieuwe deuren richting diepgaande vraagstukken: Hoe ontstond donkere materie? Waarom hebben superzware zwarte gaten zo snel na de oerknal kunnen ontstaan? Kortom: een bak inspiratie voor natuurkundigen én nieuwsgierige lezer — en laat dat nou typisch iets zijn voor Rotterdamse nachten na een avondje Star Wars in Pathé Schouwburgplein.