China geeft elk jaar weer het tempo aan in de wereld van de megaprojecten. Hun bouwdrift is bijna een lifestyle — wie heeft er nú nog niet gehoord van de onafgebouwde Golden Finance 117 in Tianjin of het bizar diepe olieveld van Shunbei? Maar wat me keer op keer verbaast, is hoe ze bestaande technologie praktisch opnieuw uitvinden. Neem hun gigantische stuwdammen: je hebt vast gehoord van de Drieklovendam (Three Gorges Dam), het grootste waterbouwproject ter wereld. Minder bekend is het feit dat ze daar liftsystemen hebben gebouwd waar niet mensen, maar boten in passen — en hoe!
Deze scheepsliften zijn geen gewone liften. Ze tillen vrachtschepen tot 3.000 ton — stel je een flatgebouw op zijn zij voor dat uit het water wordt gehesen: dat nivo. Dit geeft de Chinese binnenvaart letterlijk vleugels.
Hoe lost je een rivierbarrière op? De klassieke aanpak
Elke stuwdam kapt behoorlijk rigoureus een rivier doormidden. Dat is meestal geen probleem… tenzij er dagelijks honderden schepen over varen die het platteland koppelen aan megasteden. De oude, klassieke oplossing: sluizen. Heel bekend van het Panamakanaal, of dichter bij huis het Amsterdam-Rijnkanaal: enorme kamers die je vol laten lopen met water totdat het schip op het juiste niveau drijft en door kan varen. Werkt prima, maar duurt lang — en vertraging op zo’n schaal kost serieus geld.
De revolutie: Scheepsliften als nieuwe attracties
Toen kwam het idee om het gewoon verticaal aan te pakken. Het Schotse Falkirk Wheel is een mooi Europees voorbeeld: een soort reuzenrad voor boten, max 600 ton. Fascinerend om te zien, maar in China hebben ze het naar een compleet ander niveau getild.
De Drieklovendam: Techniek op een mythische schaal
Laten we eerlijk zijn — de Drieklovendam aan de Jangtse is meer dan een dam, het is het waterbouwkundige antwoord op de Chinese Muur. Met zijn 2.335 meter lengte en vermogen van 22.500 MW voedt dit monster miljoenen huishoudens met groene stroom. Maar het verkeer op de rivier mag niet tot stilstand komen. De oplossing: een verticale scheepslift die in 2016 werd afgerond en sindsdien dagelijks indruk maakt.
Deze lift werkt als een gigantische badkuip: 120 meter lang, 18 meter breed. Schepen varen erin, het hele bakbeest — 15.500 ton inclusief water en schip — wordt omhoog getakeld. Schepen die normaal drie uur bezig waren, zijn nu in 40 minuten weer aan de andere kant. Het klinkt als sciencefiction, maar het is dagelijkse realiteit aan de Jangtse.
Goupitan: Liftsysteem met uitzicht op de bergen
Misschien nog indrukwekkender vind ik het systeem bij de Goupitan-dam aan de Wu-rivier, een zijtak van de Jangtse. Hier moest een hoogteverschil van bijna 200 meter (!) overwonnen worden. Ingenieurs staken de koppen bij elkaar en kwamen met een trapsgewijs systeem: drie kleinere liften, verbonden door kanalen die soms langs de berg slingeren. Ja, het duurt in totaal ongeveer twee uur, maar de files zijn minimaal door de ontwerpkeus. En geef toe, als je daar met je schip omhoog getakeld wordt—het uitzicht is voor je Insta-Story gegarandeerd goud waard.
Van watermanagement tot TikTok-hit
Inmiddels zijn deze liften ware trekpleisters geworden — op Sina Weibo en Douyin (de Chinese ‘TikTok’) vliegen de filmpjes viral als je een schip quasi “door de lucht” over een berg ziet glijden. Het Goupitan-complex is zelfs in 2021 genomineerd voor technologische innovatie-awards, en mensen reizen erheen om de liften gewoon een keer in actie te zien. Ook voor de Drieklovendam zijn themacruises waarbij passagiers deze futuristische ervaring live meemaken.
Nieuw record op komst: Australië doet ook mee
En terwijl China zijn paradepaardjes onderhoudt, werkt Australië intussen aan de grootste scheepslift ter wereld qua gewicht: de Darwin Ship Lift Facility. Vanaf 2025 moeten hier schepen van 5.500 ton een onderhoudsbeurt krijgen. Maar — eerlijk is eerlijk — de hoogte die dit systeem overbrugt is slechts zes meter; functioneel dus, maar het mist de wow-factor van de Chinese exemplaren.
Praktische weetjes voor de nieuwsgierige Nederlander
- China heeft inmiddels de hoogste scheepsliften ter wereld — check bijvoorbeeld hoe de Goupitan-lift bijna 200 meter overbrugt (vergelijkbaar met de Nhow Amsterdam RAI-toren, maar dan verticaal voor boten).
- De technologie is indrukwekkend maar niet zonder uitdagingen: onderhoud, veiligheid en (heel Hollands) waterbeheer zijn dagelijkse speerpunten.
- Zelf een ‘mini-scheepslift’ zien? In Nederland kun je terecht bij de Veluwe of Zuid-Willemsvaart — kleiner, maar ook bijzonder om een keer live te zien.
Wie weet, misschien breekt Rotterdam binnenkort ook weer een record — dat past wel bij onze mentaliteit. Voorlopig laat China zien dat functioneel ook spectaculair kan zijn, met een vleugje sciencefiction en een flinke bak lef.