Sommige verhalen zijn te bizar om te verzinnen — dit is er zo één. Twee wandelaars stuitten begin 2025 in de bergen van het Tsjechische Podkrkonoší op een bescheiden ijzeren kistje en een aluminium bus. Wat ze erin vonden, zou hun leven veranderen én de Europese geschiedenis een stukje verder ontrafelen: bijna 600 gouden munten uit de tijd van het Oostenrijkse keizerrijk, samen met antieke sieraden uit een dozijn landen.
Hoe ’n onverwachte vondst in de bergen van Podkrkonoší geschiedenis schreef
Stelt u zich voor: in de koude ochtendmist wandelen, ergens tussen het struikgewas een blinkend metalen randje zien — nieuwsgierigheid wint het van gezond verstand. Zo troffen deze geluksvogels de vergeten schatten: een verroest ijzeren koekblik en een simpele, deukerige aluminium bus, nog dichtgestopt met aarde. Niemand zou denken dat hier eeuwenoude rijkdom verstopt lag.
Nieuwsgierig en een beetje onhandig probeerden de wandelaars de kistjes direct te openen. Dat lukt — en wat naar boven kwam, was pure goudkoorts: 598 gouden munten, 10 armbanden, 16 chique tabaksdoosjes, een gouden kam, een verfijnde ketting, een met gouddraden gevlochten beursje — bij elkaar goed voor ruim 300.000 euro volgens deskundigen van het Oost-Boheems Museum.
Wat maakt deze goudschat zo bijzonder?
Het gaat hier niet alleen om geld. Praktisch alles wat gevonden werd, stamt tussen 1808 en 1915 — recht uit de gloriejaren (en ondergang) van het Oostenrijkse-Hongaarse Rijk. Experten als numismaat Vojtěch Brádle analyseren de inscripties en sporen reispatronen die wijzen op Balkanlanden, smokkelroutes na de Eerste Wereldoorlog en misschien zelfs vluchtelingenverhalen uit die onstuimige tijd.
De herkomst blijft mysterieus — en dat maakt het boeiend
Waarom lag zo’n schat verstopt en wie was de eigenaar? Archeoloog Miroslav Novak van het museum kan maar raden: oorlog, grenzen die opschuiven, families die alles achterlaten. De gevonden stukken komen uit Frankrijk, België, Turkije, Roemenië, Italië — letterlijk Europa in een kistje. Alles wijst op duistere jaren: oorlogsbuit, erfstukken, schuilplaatsen. Zelf vraag ik me soms af — wat blijft er van ons over als iemand over honderd jaar in de Amsterdamse Watergraafsmeer een vergeten kluisje opgraaft?
Belangrijkste vondsten op een rijtje
| Object | Aantal | Materiaal | Opmerkingen |
|---|---|---|---|
| Gouden munten | 598 | Goud | Gedateerd tussen 1808-1915, meest uit Habsburgse tijd |
| Tabaksdozen | 16 | Goud | Stijl Oostenrijks-Hongaars rijk, puur handwerk |
| Armbanden | 10 | Goud | Waarschijnlijk ceremonieel of gala |
| Gouden beurs | 1 | Goud | Met fijne gouddraden geweven, uniek sluitwerk |
| Kam | 1 | Goud | Gedecoreerd, Balkan-invloeden herkenbaar |
| Ketting | 1 | Goud | Vermoedelijk van een feestelijke halsketting |
Zoals u ziet, was dit geen doorsnee jampot met oude munten: elk sieraad, elke accessoire vertelt een eigen verhaal en geeft een inkijkje in een verdwenen cultuur.
Krijgen de vinders nu een deel van de buit?
In Nederland zou u meestal het Rijksmuseum of het lokale gemeenteloket aan uw deur krijgen, maar in Tsjechië zit het net wat anders: wie een schat vindt krijgt officieel tot 10% van de getaxeerde waarde. Deze twee avontuurlijke wandelaars krijgen dus een meer dan royale vergoeding — genoeg voor een flinke koffer vol Golden Power uit de Albert, gok ik zo.
Het overgrote deel van de schat wordt zorgvuldig gecatalogiseerd, onderzocht en binnenkort tentoongesteld in het Oost-Boheems Museum. Het gevoel wanneer je zó’n kist opent moet onbeschrijfelijk zijn — “ik stond gewoon even met m’n mond vol tanden”, geeft Novak toe. Maar deze vondst is meer dan alleen goud: ze brengt een verloren stukje geschiedenis weer tot leven.
Overweegt u nu om in de Ardennen elk bospad af te zoeken of een metaaldetector te kopen? Misschien zit de volgende schat gewoon tóch in eigen tuin verborgen — laten we wel zijn, in Nederland komt u meestal hoogstens een oude fietssleutel tegen.