De Paraguaanse goudindustrie staat op een uniek kruispunt. dankzij één enkele legale concessie is de productie in vijf jaar tijd vertienvoudigd. Paraguay exporteerde in 2024 bijna 600 kilo goud — ongekende cijfers voor een land waar ‘goud’ decennialang een randverschijnsel was. Tegelijkertijd klinkt de roep om échte duurzaamheid en milieubescherming steeds luider.
Explosieve groei: cijfers die niet te negeren zijn
Volgens het Vice-Ministerie van Mijnbouw en Energie heeft Paraguay in 2024 grofweg 600 kilo goud geëxporteerd. Een paar jaar geleden bleef dat nog steken bij zo’n drie kilo per maand — tegenwoordig zijn zulke aantallen eerder de norm dan uitzondering. De bulk van deze export komt uit Paso Yobái (Guairá), waar de enige officiële concessiehouder Lampa SA actief is.
“Deze cijfers breken werkelijk alle records,” vertelde vice-minister Mauricio Bejarano. De overheid heeft het toezicht op het proces flink aangescherpt: er zijn nu strikte voorschriften voor het gebruik van speciale bassins en tanks, zodat traceerbaarheid en milieunormen gevolgd moeten worden.
Vergunningen: de stand van zaken
- 2 actieve concessies
- 26 verleende mijnbouwlicenties
- 76 aanvragen in behandeling
Wat levert dit economisch op?
Hoewel de precieze impact op de economie lastig te meten is, wisten lokale gemeentes voor het eerst royalties uit de goudproductie binnen te halen. De verdeling – 50% naar de staatskas, 50% eerlijk tussen provincie en gemeente – is recent in werking getreden. Met een goudprijs tussen de $95.000 en $105.000 per kilo wist die ene concessie alleen al in het afgelopen jaar meer dan $60 miljoen om te zetten. Dat is zo’n 480 miljard Paraguyaanse guarani.
Van legalisering tot duurzaamheid: waar ligt de focus?
Het streven naar meer formele structuren is duidelijk – kleine (veelal artisanale) goudzoekers worden actief benaderd om zich aan te sluiten bij het officiële circuit, mits ze een geldige milieuvergunning kunnen voorleggen.
Een heet hangijzer blijft het gebruik van kwik in de informele sector — slecht nieuws voor het milieu én de volksgezondheid. De overheid wil overstappen op ‘groen cyanaat’, een veel milieuvriendelijkere technologie. Het uiteindelijke doel voor 2025: goudwinning die streng gecontroleerd en aantoonbaar duurzaam is.
Illegale mijnbouw: wie grijpt in?
De strijd tegen illegale mijnbouw verloopt traag en weerbarstig. Het Vice-Ministerie heeft geen eigen handhavingsbevoegdheid. Als er overtredingen zijn, wordt samengewerkt met het OM (Openbaar Ministerie) en het Ministerie van Milieu en Duurzame Ontwikkeling (kortweg Mades). Melden buurtbewoners milieudelicten — vaak gaat dat over het lozen van kwik — dan komt er een officieel onderzoek op gang, maar ingrijpen gebeurt niet zomaar van bovenaf.
Opvallend: het ruimtelijk ordeningsbeleid, waardoor spanningen over landgebruik ontstaan, valt buiten het bereik van de mijnbouwautoriteit. Daardoor speelt interbestuurlijk overleg een steeds grotere rol, met gemeenten als Haagse Bierkaai.
Wat zijn de risico’s voor mens en milieu?
De economische verwachtingen zijn hooggespannen, maar de milieukwestie blijft prangend. Recent onderzoek van het bisdom Villarrica bracht schokkend hoge concentraties kwik en cyanaat aan het licht in Paso Yobái: grond, water en plantages van yerba maté bleken besmet. In de urine van elf inwoners werd kwik gevonden — niet direct reden tot paniek, maar wél een stevig signaal. De mijnindustrie spreekt deze resultaten tegen, maar het debat laait op.
Op termijn wil het Vice-Ministerie alle gebruik van cyanaat uitfaseren ten gunste van échte groene alternatieven voor de winning van goud.
Praktische adviezen: wat kunt u zelf doen?
- Meld verdachte mijnbouwactiviteiten bij Mades of uw gemeente
- Koopt u sieraden van Paraguayaanse afkomst? Vraag naar herkomst en certificaten
- Bewustwording rondom watergebruik wordt steeds belangrijker — check lokale rapportages
- Blijf het nieuws volgen: transparantie rond grondstoffen is hét gesprek van 2025
En nu?
Paraguay heeft in korte tijd laten zien hoe snel de mijnbouwsector kan veranderen — met prachtige en gevaarlijke kanten. De komende jaren zullen uitwijzen of economische groei en milieubescherming hand in hand kunnen gaan. Ik hou het nieuws in elk geval scherp in de gaten — want waar snel geld verdiend wordt, liggen milieu- en gezondheidrisico’s helaas altijd op de loer.