In Egypte lijken archeologische ontdekkingen nooit te stoppen. Of het nu gaat om graven, tempels, piramides, farao’s, mummies of hiërogliefen die het woestijnzand doorstonden — het land blijft een bodemloze put vol onverwachte vondsten. De meest recente opgraving in Saqqara — op slechts een klein halfuurtje rijden ten zuiden van Caïro — is er zo eentje die direct de aandacht van de hele wereld greep.
Egyptische archeologen hebben hier namelijk de tombe van prins Userefre gevonden, zoon van farao Userkaf — de allereerste heerser van de Vijfde Dynastie. Wat deze vondst extra bijzonder maakt? Niet alleen is de tombe ouder dan 4.400 jaar, ze wordt ook afgesloten door een indrukwekkende roze granieten ‘valse deur’ van ruim vier meter hoog.
Wie was deze prins — en waarom stond hij niet in de kronieken?
Volgens het Ministerie van Toerisme en Oudheden werd het graf opgespoord tijdens een gezamenlijke missie tussen de Hoge Raad voor Oudheden en de Zahi Hawass Foundation for Archaeology & Heritage. Opmerkelijk is dat prins Userefre tot nu toe helemaal niet in geschreven bronnen voorkwam. Deze ontdekking kan dus veel veranderen aan ons beeld van de machtstructuren in het Oude Rijk.
De opvallende valse deur is uit één stuk roze graniet gehouwen, afkomstig uit Aswan — meer dan 600 kilometer verderop. Het vlak is rijkelijk gegraveerd met de titels van de prins: “Troonopvolger”, “Gouverneur van Boeto en Nekheb”, “Minister”, “Rechter” en meer.
Het wordt snel duidelijk — Userefre was geen doorsnee edelman, maar had een uitzonderlijk belangrijke rol, zowel politiek als religieus.
In zijn tombe werden onder meer een granieten offertafel teruggevonden — fijntjes gegraveerd met lijsten van rituele maaltijden. En in een aangrenzende kamer stond een zwarte granieten beeld van 1,17 meter hoog, qua stijl te dateren uit de 26ste dynastie. dat betekent dat het graf zo’n 2.000 jaar later opnieuw is gebruikt — nogal opmerkelijk.
Waarom is deze ontdekking zó belangrijk?
Voor het eerst verschijnt een volledig onbekend lid van de koninklijke familie op het toneel. Maar dat is niet alles. De archeologen vonden daarnaast een uniek beeldengroep: granieten beelden die farao Djoser verbeelden, samen met zijn echtgenote en hun tien dochters.
Volgens het Ministerie van Toerisme en Oudheden verhuisden deze beelden tijdens de Late Periode van een zijruimte in de beroemde trappiramide naar het graf van Userefre.
Ook werden er 13 roze granieten sculpturen gevonden van banken met hoge leuningen, een paar voorzien van vrouwelijke hoofden — mogelijk echtgenotes van de prins. Voor die banken lag nog een ander granieten beeld, 1,35 meter hoog, voorovergevallen op de buik.
Saqqara, voor wie het gemist heeft, is sowieso geen doorsnee plek. Het was ooit de belangrijkste necropolis van Memphis, de oude hoofdstad van Egypte tijdens het vroege rijk. Hier staat ook de trappiramide van farao Djoser — de allereerste grote stenen constructie ter wereld. ja, dat wisten zelfs sommige Egyptologen niet toen ze hun studie begonnen.
Voor historici en archeologen biedt deze vondst álles: onverwachte combinaties van tijdsperiodes, materialen en symbolen. Alles wijst erop dat het grafcomplex meerdere eeuwen in gebruik is geweest — veel langer dan alleen ten tijde van prins Userefre.
Deze vondst is hét bewijs dat Saqqara nog altijd geheimen bewaart die de Egyptische geschiedenis kunnen herschrijven. En dat lukt — verrassend genoeg — zonder nieuwe piramides van recordhoogte neer te zetten.