Soms denken we — vooral met al onze moderne technologie — dat we bijna alle flora van onze planeet wel kennen. Toch blijkt het tegendeel keer op keer. De spectaculaire vondst van een nieuwe plantensoort in de Verenigde Staten laat opnieuw zien hoe verrassend onze natuur is.
Volgens het wetenschappelijke tijdschrift Phytokeys gaat het hier om een minuscuul plantje uit de zonnebloemfamilie. en nee, dit is geen variant op wat je bij Intratuin of Tuincentrum Overvecht tegenkomt — voor deze ontdekking moest zelfs een volledig nieuw plantengeslacht in het leven geroepen worden.
De wetenschappelijke naam is Ovicula biradiata, maar de botanici gaven haar al snel de bijnaam “harige duiveltje”. Deze vondst kwam aan het licht in Big Bend National Park. Het is niet overdreven om te zeggen: zoiets is al minstens vijftig jaar niet meer voorgekomen.
Een harig plantje uniek onder zijn zonnebloem-familieleden
Het harige duiveltje vinden was bepaald geen makkelijke opgave. Door zijn minieme formaat en het feit dat hij zich tussen de rotsen verschuilt, bleef hij jarenlang onopgemerkt.
Toen onderzoekers het plantje eindelijk onder de loep namen, bleek het te barsten van de bijzondere eigenschappen. Het eerste dat opvalt zijn de robijnrode bloemblaadjes. Maar misschien nog fascinerender: de bladeren zijn helemaal wit en zo bontbehaard dat het op een toefje katoen lijkt.
De Latijnse naam verwijst hier subtiel naar: “Ovicula” betekent “klein schaapje” en “biradiata” refereert aan de bijzondere vorm van de bloemen — twee stralen, als het ware.
opvallend genoeg is de plant niet alleen een nieuwe soort, maar zodanig afwijkend van andere zonnebloemachtigen dat wetenschappers haar direct een eigen geslacht gaven. Dat gebeurt echt zelden.
Historische vondst in de VS: dit gebeurde niet meer sinds de jaren ‘70
Big Bend National Park in Texas mag trots zijn: daar werd de Ovicula biradiata gevonden. Achter de schermen werkten mensen samen van het park zelf, de Sul Ross State University, het CIDIIR-instituut uit Durango én de California Academy of Sciences. Geen kleine operatie voor zo’n nietig plantje.
Maar — hier komt het historisch tintje — het is meer dan een halve eeuw geleden dat er een volledig nieuw plantengeslacht werd bevestigd in een Amerikaans nationaal park.
Eind 2024 kwam het eerste vermoeden überhaupt op. En let op: geen dure laboratoria of hightech gadgets, maar een simpele foto van een vrijwilliger, gedeeld via de app iNaturalist, zette onderzoekers op het spoor. Dát soort verhalen maken wetenschap menselijk.
Voor een vergelijkbare ontdekking moeten we terug naar de jaren zeventig, toen in Death Valley de Dedeckera eurekensis werd gevonden. De geschiedenis herhaalt zich soms — maar pas decennia later.
Waarom deze harige duivel zo belangrijk is
Hoe nietig het plantje ook lijkt, de ontdekking van de harige duivel bewijst opnieuw dat sommige soorten zich verbazingwekkend goed weten te redden in extreme omstandigheden. Hij haalt alles uit de zeldzame regenbuien van het Texaanse woestijnlandschap.
Deze soort groeit op uitgedroogde, stenige grond, tussen oersterke buurplanten als de ocotillo — u weet wel, die grillige “cactus” — of de gouverneursstruik. Ze gaan samen schuilen tegen de zinderende zon.
Toch is er ook een waarschuwing: klimaatverandering maakt deze gebieden nóg droger en heter. Komt er minder regen, dan verdwijnen kwetsbare plantjes als de Ovicula biradiata mogelijk voorgoed — en dat zou eeuwig zonde zijn.
Tot slot: enkele experts vermoeden dat het harige duiveltje zelfs geneeskrachtige eigenschappen heeft. In de bladeren zitten klieren die mogelijk een ontstekingsremmend effect hebben. Wellicht krijgt u over een paar jaar een kruidenthee met Ovicula-extract bij de lokale kruidenier…