Uit onderzoek blijkt dat grote frisdrankproducenten consumenten hebben misleid over de recyclebaarheid van hun plastic verpakkingen. Dit heeft geleid tot een haast onoplosbare milieuproblematiek. De overheid van de Amerikaanse Maagdeneilanden is in 2025 een rechtszaak gestart tegen The Coca-Cola Company, PepsiCo Inc. en hun lokale partners. De aanklacht? Oneerlijke handelspraktijken en een aanzienlijke bijdrage aan de groeiende plasticcrisis die niet alleen het milieu, maar ook de volksgezondheid en economie bedreigt.
Volgens het Virgin Islands Consortium (april 2025) beweren de producenten producten in zogenaamd recyclebare plastic verpakkingen te verkopen, terwijl uit praktijkonderzoek blijkt dat deze beloftes doorgaans niet worden waargemaakt. Dit leidt tot een overbelasting van de bestaande afvalverwerking — en de negatieve gevolgen zijn voelbaar tot op Nederlands grondgebied.
Hoe bedrijven de werkelijkheid mooier voorstellen
De rechtszaak, aangespannen door het Ministerie van Licenties en Consumentenzaken van het gebied, maakt onderdeel uit van een groeiende roep om transparantie. De strategie van de bedrijven? Uitgebreid communiceren over hun ‘duurzaamheid’, terwijl er in werkelijkheid jaarlijks miljoenen tonnen nieuw plastic op de markt komen die stranden, zeeën en straten vervuilen.
Coca-Cola en PepsiCo worden ervan beschuldigd op grote schaal drank in disposable plastic te blijven verkopen — zónder dat er een werkend systeem is om die restproducten veilig of circulair te verwerken. Dit is officieel vastgesteld in rechtbankstukken. Zelf zeggen ze eraan te werken: in 2022 gebruikte Coca-Cola echter slechts 14% gerecycled plastic in verpakkingen en PepsiCo zelfs niet meer dan 6%.
Schade voor volksgezondheid en toerisme – de cijfers en gevolgen
De plasticvervuiling op de eilanden is ondertussen zo ernstig dat het probleem nauwelijks nog op te lossen is. De twee lokale vuilnisbelten kunnen de aanvoer niet meer aan—het meest herkenbaar voor wie wel eens op een Caribisch eiland is geweest. Maar het speelt ook hier: jaarlijks spoelen microplastics uit verre gebieden aan op de Nederlandse kust.
Microplastics — stukjes plastic kleiner dan vijf millimeter — worden inmiddels in het drinkwater en de lucht ontdekt. Er is een groeiende lijst gezondheidsrisico’s: kanker, dementie en hartziekten komen vaker voor bij mensen die aan deze stoffen worden blootgesteld.
Toerisme, dat in de regio maar liefst 60% van het Bruto Binnenlands Product uitmaakt, wordt direct geraakt. Vervuilde stranden en natuurparken zijn geen visitekaartje. En Nederland? Ook hier dreigt afval de aantrekkingskracht van recreatiegebieden aan te tasten — van Zandvoort tot Oostvaardersplassen. In combinatie met de gevolgen van klimaatverandering (stormen, zeespiegelstijging) raakt de economische schade snel in beeld.
Greenwashing: schone schijn, vieze praktijk
De zaak draait niet alleen om de rotzooi zelf, maar vooral om greenwashing. De marketing van beide bedrijven zette jarenlang een ‘groen’ imago neer. Tegelijk lobbyden ze wereldwijd voor soepeler milieuregels — in stilte, met stevige budgetten.
Zo komt het brutaal gezegd: bedrijven schuiven de schuld (en de rekening) van hun milieuschade af op de consument. Zolang u uw plastic flesje in de juiste bak gooit, wordt de indruk gewekt dat het probleem is opgelost. Maar uit rapporten blijkt dat amper een fractie van al dat plastic daadwerkelijk wordt gerecycled.
De eis: duidelijke wettelijke handvatten, stevige boetes en het stoppen van misleiding op basis van consumentbescherming uit 1973 en de wet tegen oneerlijke handelspraktijken.
Meer dan één rechtszaak: PepsiCo ook landelijk onder vuur
Tegelijkertijd loopt er in de VS een federale zaak tegen PepsiCo. De Federal Trade Commission (FTC) beschuldigt het bedrijf van prijsdiscriminatie: grote ketens krijgen gunstigere tarieven dan kleinere detaillisten — een praktijk die sinds 1936 verboden is. Deze zaak werd aangespannen vlak voor de nieuwe samenstelling van de FTC begin 2025, toen Andrew Ferguson het voorzitterschap overnam na ingrijpende politieke wisselingen.
Daarnaast zijn prominente politici als Elizabeth Warren, Cory Booker en Jerry Nadler actief: zij eisen uitleg over het prijsbeleid van PepsiCo, vanuit zorg om het overleven van kleine dorpswinkels én een betaalbare supermarkt voor de consument.
Hoe reageren Coca-Cola en PepsiCo?
Beide bedrijven wijzen op hun lopende duurzaamheidsinitiatieven: van vezelverpakkingen tot investeringen in duurzame landbouw en elektrisch vervoer (in Nederland rijdt sinds 2024 de eerste Pepsi-vrachtwagen elektrisch tussen Rotterdam en Utrecht).
Toezichthouders vinden deze stappen ontoereikend. Ze eisen bindende verantwoordingsmechanismen en herstel van de ontstane schade. In januari verwierp PepsiCo de aantijgingen van de FTC als politiek gemotiveerd en ongegrond. Coca-Cola heeft tot nu toe geen publieke reactie gegeven op de Caribische aanklacht.
Wat betekent dit voor Nederland?
Nederlanders behoren tot de grootste frisdrankconsumenten van Europa. De manier waarop grote merken omgaan met plastic — en wat ze daarover communiceren — raakt dus niet alleen verre eilanden, maar ook onze eigen stranden en volksgezondheid. Critici wijzen erop dat we, ondanks statiegeldsystemen en strengere regelgeving, nog steeds te afhankelijk zijn van de beloften van multinationals.
- Koop vaker glazen flesjes of blikjes: statiegeld werkt echt
- Check lokale merken zoals Hero en Fristi op herkomst en verpakkingsbeleid
- Vraag bedrijven om transparantie en echte cijfers: percentage gerecycled plastic hóégt omhoog
Dat plastic er niet zomaar uitgaat — dat is duidelijk. Maar met aandacht, kritische keuzes en druk op producenten, kunt u als consument wél verschil maken. Slechts wat achteloos weggegooide dopjes, en de kringloop raakt uit balans.