Nieuwe analyse van kosmische explosies wijst uit: de Hercules-Corona Borealis Great Wall is mogelijk wel 15 miljard lichtjaar lang. Deze vondst zet het kosmologische wereldbeeld stevig op z’n kop.
De grootste bekende structuur van het heelal – de Hercules-Corona Borealis Great Wall – blijkt groter en mysterieuzer dan we tot nu toe dachten. Volgens recent onderzoek van de astronomen István Horváth, Jon Hakkila, Zsolt Bagoly en hun team zou dit reusachtige web van melkwegclusters zich uitstrekken over een verbluffende 15 miljard lichtjaar in plaats van de eerder aangenomen 10 miljard.
De resultaten zijn ingezonden voor publicatie, maar nu al in te zien op preprintserver arXiv. De wetenschappers lieten zich leiden door een verbluffende dataset: de verdeling van 542 gammaflitsen in het universum. Gammaflitsen behoren tot de meest energierijke gebeurtenissen die we kennen — ze lichten zelfs dwars door de Melkweg, perfect als bakens om de structuur van het universum in kaart te brengen.
Flitsen als galactische landkaarten
Gammaflitsen ontstaan tijdens buitengewoon heftige gebeurtenissen: denk aan het instorten van gigantische sterren tot zwarte gaten, of botsingen tussen twee neutronensterren. Juist omdat deze explosies zo fel zijn, kunnen ze ons laat zien op welke plekken in het heelal groepen sterrenstelsels samenklonteren.
Het onderzoek is zo’n beetje een verdubbeling van de data die de groep in 2014 gebruikte, toen de structuur voor het eerst werd beschreven aan de hand van 283 gammaflitsen. Nu, met bijna twee keer zoveel data én nauwkeurigere afstanden op basis van roodverschuiving, laat het team zien dat de Great Wall zich uitstrekt van een roodverschuiving van 0,33 tot wel 2,43: dat is grofweg 15 miljard lichtjaar.
Een kosmologische uitdaging
Dat de afmetingen kolossaal zijn, is niet het enige verrassende. Deze structuur vormt een regelrechte uitdaging voor de hoofdtheorie van de kosmologie. Daarin wordt aangenomen dat het heelal – als je verder uitzoomt dan zo’n 1,2 miljard lichtjaar – overal ongeveer gelijk is.
Volgens deze modellen zijn structuren groter dan 1,2 miljard lichtjaar bijna uitgesloten. Maar de afgelopen jaren zijn met bijvoorbeeld de Sloan Great Wall en de South Pole Wall ook al andere reuzen gevonden die deze grens overschrijden. Geen enkele haalt het echter bij de grootte van de Hercules-Corona Borealis Great Wall.
Eerder waren sommige astronomen sceptisch – ze dachten aan een toeval of statistische artefacten. Maar de nieuwe metingen zetten een dikke streep onder het bestaan van deze megastructuur: ze ís er echt, geen meetfout, geen artefact.
Open vragen voor de toekomst
We staan nog maar aan het begin van het ontrafelen van de ware betekenis van de Hercules-Corona Borealis Great Wall. Wat zegt dit reusachtige bouwwerk over het ontstaan en de evolutie van het heelal zelf? Zijn we toe aan een update van de bestaande kosmologische theorieën?