Een auto tussen het wrak van de USS Yorktown? Dat klinkt als een fragment uit een avonturenroman, maar het is werkelijkheid. Tijdens een diepzee-expeditie, geleid door NOAA Ocean Exploration, vonden onderzoekers iets wat zelfs de doorgewinterde maritieme historici aan het denken zette. Op 19 april, ver onder het ritme van de golven, stuitten duikers op een geheim dat bijna tachtig jaar onder de radar bleef: een mysterieuze auto, netjes weggestopt dichtbij het beroemde wrak. Hoe komt een wagen hier — en vooral: van wie was hij eigenlijk?
Een plek waar iedere vondst een verhaal vertelt
Het Papahānaumokuākea Marine National Monument in de Stille Oceaan — letterlijk groter dan de Nederlandse Provincie Friesland honderd keer — was eens te meer het toneel van een uitzonderlijke ontdekking. Met zijn 1.509.000 km² fungeert dit uitgestrekte natuurgebied als een schatkist voor wrakkenjagers, historici én natuurliefhebbers. De Yorktown, Amerika’s iconische vliegdekschip uit de Tweede Wereldoorlog, was er een van: met zijn lengte van 246,5 meter bood het plaats aan 90 vliegtuigen en zo’n 2200 bemanningsleden.
Na zware schade bij de Slag om Midway, zonk het schip uiteindelijk op 7 juni 1942, torpedo’s van Japanse onderzeeërs waren het laatste zetje. In 1998 werd het wrak herontdekt — op bijna vijf kilometer diepte, ruim 1.600 kilometer ten noordwesten van Honolulu. Sindsdien is het een vaste waarde in menig deepdive-video, maar niemand verwachtte een auto in de buurt.
Het raadsel van de onbekende auto
De wagen lijkt sterk op een militaire jeep, maar met opvallende brede spatborden, glanzende sierlijsten en een stoffen dak. Kenners denken aan een Ford Super Deluxe ‘Woody’ uit 1940 of 1941 — vooral door een typisch kenteken met ‘SHIP SERVICE’. Hoe deze auto op de USS Yorktown belandde, blijft echter een raadsel.
- Sommigen vermoeden dat deze toebehoorde aan admiraal Frank Fletcher, die als vlootcommandant leiding gaf op de Yorktown.
- Anderen opperen dat het ging om een vervoer voor senior-officieren — wellicht voor reparaties tijdens een snelle stop na de Slag om de Koraalzee.
Tot dusver zijn er geen historische documenten gevonden die het laden van auto’s op het schip tijdens gevechten bevestigen — archieven bij het NAHC in Den Haag bevestigen dat ook. Het is dus gissen.
Welke impact heeft dit op maritieme geschiedenisfans?
Niemand uit de community — van het Reddit-forum tot de restaurateurs in Rotterdam — bleef onverschillig bij het horen van het nieuws. De vraag die steeds terugkomt: “Had deze auto een geheime missie? Of was hij gewoon onderdeel van routineonderhoud?” Zelfs de onderzoeksploegen vielen even stil: “Waarom staat hier eigenlijk een auto?”
Wrakken als die van de Yorktown zijn tijdscapsules. Ze geven historici en biologen een unieke inkijk in het verleden én in hoe de zee vandaag samenleeft met menselijke resten. Zelfs zeebaarzen en ‘oesters’ uit Zeeland blijken de wrakken soms te gebruiken als broedplaats.
Kunt u dit mysterie helpen oplossen?
Onderzoekers vragen het publiek — ja, ook u — om mee te speuren naar de waarheid achter deze raadselachtige auto. Phil Hartmeyer, maritiem archeoloog bij NOAA Ocean Exploration, deed openlijk een oproep: “Deze archeologische vondst is voor iedereen met een voorliefde voor historische voertuigen. Uw kennis of oude familiefoto’s met soortgelijke autos kunnen het verschil maken!”
Deze vondst zet aan tot nadenken én samenwerken. Misschien ligt het antwoord, net als de auto, verborgen onder een dikke laag tijd. Mocht u meer weten? Deel uw inzichten gerust via lokale fora of tijdens een biertje bij Brouwerij ’t IJ in Amsterdam — soms begint de grootste ontdekking met een goed verhaal en een toevallige tip.