Goudwinning blijft in 2025, net als vroeger, een cruciale motor voor economieën over de hele wereld. Zeker in landen waar bodemschatten de basis legden voor nieuwe infrastructuur, export en duizenden banen. niet gek dus dat elke grote goudvoorraad internationaal aandacht trekt—en soms op verrassende plekken opduikt.
Wie aan goud denkt, kijkt snel naar Afrika of grootmachten als Rusland en China. toch zijn er verborgen goudaders op plekken die je niet direct zou verwachten. Eén van de absolute highlights ligt helemaal in Oceanië: een eilandstaat die verder weg van Nederland nauwelijks kan, maar waar een van de allergrootste goudreserves ter wereld schuilgaat.
Waar vind je het op een na grootste gouddepot ter wereld?
De Grasberg-mijn ligt in Centraal-Papoea, een afgelegen regio van Indonesië, vlakbij de beroemde Puncak Jaya. Dat is meteen het hoogste punt van heel Oceanië. grasberg is met zijn oppervlakte van ruim 14.000 hectare een waar mijnimperium.
De mijn staat wereldwijd bekend als het op een na grootste gouddepot—niet alleen qua bewezen reserves, maar ook qua jaarlijkse productie. De gigant wordt vooral gerund door het Amerikaanse Freeport-McMoRan, naast goud halen ze er jaarlijks ook enorme hoeveelheden koper en zilver vandaan. In hun topjaar ging het om meer dan 58 ton goud: als je dat tegen de huidige koers (68 euro per gram) afzet, kom je tot een waarde van ruim vier miljard euro.
Freeport-McMoRan bezit 90,64% van de winstbejag, via hun dochteronderneming PT Freeport Indonesia. de Indonesische overheid pikt de resterende 9,36% mee.
Even een fun fact: behalve goud leverde Grasberg in één jaar tijd ook:
- 610.800 ton koper
- 174 ton zilver
Indrukwekkende mijnbouw in de Indonesische bergen
De Grasberg-mijn lijkt soms meer op een sciencefictionfilm dan op een gewone mijn. Dit complex heeft:
- Een gigantische open mijn van 1,6 kilometer doorsnee
- Uitgestrekte ondergrondse mijngangen
- Vier enorme concentratorfabrieken
- Een steile kabelbaan die mensen en materiaal vervoert
- 166 kilometer lange modderleidingen naar de haven van Amamapare
- Een eigen kolencentrale voor de stroomvoorziening
Dat alles op een hoogte van meer dan 4.000 meter boven zeeniveau—als je eenmaal daar staat, snap je meteen waarom logistiek hier een vak apart is.
Hoe werd deze goudschat ooit ontdekt?
Het verhaal begint in 1936, toen de Nederlandse geoloog Jean Jacques Dozy in de bergen vreemd mineraal gesteente vond. Pas in 1960 wist een expeditie georganiseerd door Freeport het vermoeden te bevestigen: onder de grond lagen enorme koperaders, en later bleek er ook goud te zijn.
Na de annexatie van West-Papoea door Indonesië in de jaren zeventig begon de opbouw van de benodigde infrastructuur. De investering? Ruim 175 miljoen dollar—maar het liep zelfs daar al snel 45% overheen. Grasberg zou uitgroeien tot een continue inkomstenbron voor Indonesië én een strategisch blok goud voor Freeport.
In 1988 vonden ze onverwachts nóg meer reserves in het Grasberggebied zelf. Daarmee was de positie van deze plek als een van ’s werelds productiefste mijnen definitief.
De keerzijde: milieuschade en conflicten rondom Grasberg
Zoveel rijkdom brengt uiteraard ook gedoe. Grasberg was de afgelopen decennia toneel van verschillende problemen:
- Milieuschade: Mijnbouwafval heeft de rivier de Aikwa vervuild en zo’n 130 vierkante kilometer laagland aangetast.
- Arbeidersprotesten: In 2011 brak een staking uit: werknemers streden voor een hoger loon—het gemiddelde uurloon lag rond de $1,50.
- Geweld: In 1977 werd een deel van de mijn opgeblazen door de onafhankelijkheidsbeweging. Het leger greep hard in met dodelijke afloop.
Freeport ligt daardoor geregeld onder de loep bij internationale toezichthouders en raakte in 1995 zelfs een belangrijke verzekering (van OPIC) kwijt door milieuschandalen. De uitdagingen zijn er dus, naast het goud, nog steeds in overvloed.