Bij een ogenschijnlijk gewone bouwput in het Engelse Gloucester veranderde de routine plots in een ongekende tijdreis. Tijdens graafwerkzaamheden voor het nieuwe universiteitsterrein kwam een archeologische verrassing aan het licht: maar liefst 317 menselijke skeletten. Zo iets — dat verwacht je toch niet midden tussen de restanten van een oud winkelcentrum.
De schaal van de vondst deed meteen vermoeden dat hier niet alleen een paar eeuwen, maar eerder een heel hoofdstuk uit de stadsgeschiedenis was begraven. Zowel gemeente als archeologische teams stonden voor de taak om erfgoed waardig te beschermen én tegelijkertijd na te denken over het gebruik van deze plek in 2025.
Hoe zijn de 317 skeletten in Gloucester gevonden — en waar komen ze vandaan?
Het onderzoeksteam van Cotswold Archaeology groef tijdens de bouw van het nieuwe Universiteit van Gloucestershire-campus onder een verlaten winkelcentrum letterlijk in het verleden. In totaal kwamen 317 menselijke skeletten aan het licht, liggend in 83 bakstenen grafkelders die samenvielen met de vroegere St. Aldate’s kerk, ooit gesloopt in de 18e eeuw.
De exacte locatie? King’s Square — nu bekend terrein voor shoppers, ooit het noordoostelijk kwadrant van een Romeinse stad. Onder de eerste lagen vonden archeologen zelfs Romeinse muurresten, vloeren van natuursteen, scherven van aardewerk en klassieke daktegels. Zelfs een antieke tabakspijp en nog deels intacte wijnflessen uit de 16e tot 18e eeuw leken tussen het puin verstopt – details waarmee je je haast een voorstelling kan maken van het dagelijks leven in toenmalig Gloucester.
Alles wijst erop dat deze plek eeuwenlang, van Romeinen tot laatmiddeleeuwers en stadsmensen uit de vroege nieuwe tijd, onafgebroken werd gebruikt of bewoond.
Wie waren de mensen van Gloucester?
De menselijke resten zijn hoogstwaarschijnlijk afkomstig van het voormalige parochiekerkhof dat bij de St. Aldate’s kerk hoorde. Deze kerk werd uiteindelijk gesloopt na beschadiging in de Engelse Burgeroorlog.
Een bijzonder detail voor lokale winkelfans: in de kelder van het voormalige Debenhams-filiaal (waar de herenkleding ooit stond) vonden archeologen funderingen van een Romeins huis (domus) en een geplaveide weg, vermoedelijk deel van het oude stadsnetwerk.
Volgens het archeologenteam kwamen er verder fragmenten van kerkramen uit de veertiende eeuw tevoorschijn — opvallend vergelijkbaar met de stijl van de zuidelijke zijbeuk van de Gloucester Cathedral, wat het religieus en architectonisch belang van de plek onderstreept.
Wat gebeurt er nu met de bouw van de campus?
De vondst leidde direct tot een tijdelijke bouwstop. Zowel de universiteit als de gemeente stelden onomwonden: eerst archeologisch onderzoek, daarna pas verder bouwen. “Het behoud van de graven heeft onze absolute prioriteit, indien mogelijk zelfs ter plekke,” liet vastgoeddirecteur dr. Nigel Wichall weten.
Sinds het eerste graafwerk in 2023 zijn naast de lichamen ook bouwresten, Romeins aardewerk uit de 2e eeuw en zelfs fragmenten van oude stadsmuren blootgelegd — uniek in deze regio.
Hoofarcheoloog Cliff Bateman benadrukte: “Gloucester verrast ons telkens opnieuw.” Met name het gebit van de skeletten bood een onverwacht inkijkje: men leefde hier vroeger opvallend suikerrijk — een antropologisch weetje dat je op verjaardagen nu eenmaal graag vertelt.
Komende analyses zullen helpen om leeftijd, herkomst en de gezondheid van deze mensen te reconstrueren. vermoedelijk hoorde een deel tot het parochiekerkhof, maar mogelijk vonden ook Romeinse stadsbewoners hier hun laatste rustplaats.
De universiteit van Gloucestershire kiest inmiddels voor een oplossing die typisch past bij de 2020’s: een deel van deze fascinerende archeologische site blijft straks zichtbaar in de nieuwe campus — compleet met publieke tentoonstellingsruimte, waar studenten en inwoners direct in aanraking komen met meer dan duizend jaar stadsgeschiedenis. Dat is geschiedenisonderwijs dat letterlijk onder je voeten ligt.
Kleine weetjes over Gloucester en haar verborgen verleden
- Gloucester staat in Nederland vooral bekend door de gelijknamige kaas en rugby, maar is een van de oudste Romeinse vestigingen op Britse bodem.
- St. Aldate’s kerk mag dan verdwenen zijn uit het stadsbeeld, het parochiekerkhof en archeologische resten blijven nu onlosmakelijk onderdeel van de lokale identiteit.
- Vergelijkbare opgravingen vonden eerder plaats bij de Albert Heijn in Utrecht — ook daar kwam een heel kerkhof onder de supermarkt vandaan.
Wat kunt u verwachten als bezoeker?
De kans is zeer reëel dat (delen van) de vondsten van dichtbij te bewonderen zullen zijn — perfect voor een weekendje Gloucester met de familie. Houd de aankondigingen van de universiteit en het lokale museum goed in de gaten. Zulke exposities zijn zeldzaam, zeker als ze middenin een levendige winkelwijk te zien zullen zijn. En ja, neem vooral je pubquiz-team mee: die suikerconsumptie uit de middeleeuwen — die wil iedereen horen.