Het graf van Toetanchamon is een van de allergrootste archeologische schatten ooit gevonden. Inmiddels zijn we in 2025 — en geloof het of niet, dit graf blijft ons verrassen. Meer dan 5.000 unieke voorwerpen lagen er, de meeste nog in opmerkelijk goede staat. En ja, de beroemde gouden dodenmasker? Die staat niet voor niets symbool voor de rijkdom en het mysterie van het Oude Egypte.
Nieuwe inzichten na 100 jaar: het onderzoek blijft doorgaan
Ruim een eeuw na de legendarische ontdekking door Howard Carter en George Herbert, de graaf van Carnarvon, brengen onderzoekers nog steeds bijzondere feiten aan het licht. Een team internationale archeologen publiceerde dit jaar een baanbrekend artikel in het Journal of Egyptian Archaeology. Het graf biedt keer op keer stof tot nadenken en blijft dé trekpleister voor liefhebbers van het oude Egypte — van kinderen tot doorgewinterde experts.
De vergeten kracht van houten staven en aarden schalen
Dr. Brown en zijn team ontdekten dat de betekenis van sommige objecten jarenlang is onderschat. Midden tussen de schitterende goudvondsten lagen ook ‘gewone’ houten staven en eenvoudige, aardewerken schalen — vlak bij de sarcofaag van de jonge farao.
- Deze vondsten bleken kernonderdelen van het Osirische dodensritueel, gewijd aan Osiris, de Egyptische god van het dodenrijk.
- Het onderzoek laat zien dat de opstelling van de schalen en staven direct verwijst naar de mythische Wederopstanding van Osiris.
- Mogelijk heeft Toetanchamon zijn eigen rituelen hier speciaal op afgestemd — een historisch primeurtje!
Een alternatieve uitleg: het raadsel van de vier toortsen
Brown onderzoekt in zijn rapport nog een fascinerende theorie: wellicht waren de houten staven onderdeel van het ritueel van de vier toortsen. Daarbij werden vier toortsen in de hoeken van het graf geplaatst — niet zomaar. Elke toorts diende als gids voor de overledene, zodat de koning zijn weg kon vinden in het rijk van de doden. En — dit wist ik zelf tot voor kort ook niet — de vlammen werden uiteindelijk gedoofd in kommen vol melk van witte koeien, een zeldzaamheid in het oude Egypte.
- De positie van de dragers rondom de sarcofaag is teruggevonden op andere plekken, maar zelden zo intact bewaard als bij Toetanchamon.
- Het gebruik van melk werd gezien als bescherming tegen het kwaad en gaf ‘zuivering’ voor de reis naar het hiernamaals.
- Zelfs de bekende Egyptische podcast Kleopatra’s Nachtrust besprak deze week deze nieuwe inzichten — dat zegt genoeg over de impact in Nederland.
Waarom deze vondst nú relevant is
Wat betekent dit allemaal voor ons, anno 2025? Deze nieuwe interpretaties laten zien dat Egyptisch erfgoed nooit ‘af’ of saai wordt. Voor wie binnenkort een tripje naar het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden plant — deze inzichten maken elk bezoekje aan de Egyptische zalen extra interessant. Zelfs als je geen hardcore archeoloog bent merk je: geschiedenis komt zo wel héél dichtbij.
Kortom: het graf van Toetanchamon blijft een bron van inspiratie voor wetenschap én fantasie. Stiekem hoop ik volgend jaar weer zo’n onthulling met jullie te delen — Egypte blijft boeien.