Oude technologie op de Filipijnen: inzicht in een verloren beschaving
U denkt wellicht dat geavanceerde scheepvaart pas recent deel uitmaakt van de geschiedenis. Toch heeft onderzoek van de Ateneo de Manila University recent aangetoond dat er al zo’n 35.000 jaar geleden een bijzondere maritieme cultuur bestond op de Filipijnen. Recente vondsten herschrijven letterlijk de geschiedenisboeken – en dat gebeurt middenin de provincie Mindoro, ver van de grote steden als Manila of Cebu.
In 2025 hebben Filipijnse archeologen eindelijk onweerlegbaar bewijs verzameld: de eerste bewoners van deze eilandengroep beschikten over verrassend geavanceerde navigatiekennis én waren actief betrokken bij grootschalige menselijke migraties. Fossielen, botten van dieren en bijzondere werktuigen wijzen op zeevaarders die niet terugdeinsden voor open oceaan, en zelfs cultureel contact legden met verre eilanden uit de regio Wallacea.
Oude werktuigen: niet alleen steen, maar ook schelpen
Het archeologisch onderzoek heeft talloze prehistorische werktuigen van schelp blootgelegd. Sommige zijn gemaakt uit reuzenschelpen (Tridacna) en dateren van 7.000 tot 9.000 jaar terug – dat is duizelingwekkend oud. Deze ‘schelpadzes’ lijken verrassend veel op werktuigen uit Manus (Papoea-Nieuw-Guinea), meer dan 3.000 kilometer verderop. Wie had verwacht dat deze eilanden, nu vooral beroemd om hun resorts, vroeger verbonden waren via maritieme technologie?
De belangrijkste vondsten werden gedaan op Ilin Island, San José en Magsaysay, allemaal op West-Mindoro. Het opmerkelijke feit: u kunt deze eilanden alleen bereiken door open zee te oversteken. De bewoners móésten destijds dus al beschikken over een niveau van scheepvaart waar men in Europa toen nog decennia op moest wachten.
Begrafenissen in kalksteen: opvallende tekenen van geavanceerde sociale structuur
Naast gereedschap troffen onderzoekers in Mindoro ook menselijke graven aan. Het meest indrukwekkend? Een skelet van zo’n 5.000 jaar oud, gevonden op Ilin Island, in foetushouding begraven onder zware kalkstenen. Zulke prehistorische grafrituelen zie je normaal gesproken vooral in andere delen van Zuidoost-Azië, wat wijst op een breed gedeelde ideologie en zelfs rituele technologie.
Wat vertellen de ontdekkingen ons?
Alles bij elkaar wijzen deze vondsten op een ingenieus maritiem netwerk in prehistorisch Azië. Mensen op de Filipijnen moeten niet alleen uitstekend hebben kunnen vissen op open zee (denk aan het vangen van haaien), maar wisselden hun kennis én technologie blijkbaar ook uit met bewoners aan de andere kant van de oceaan. En dat ver voordat delen van Europa zich aan landbouw waagden.
Kortom, de prehistorische Filipijnse cultuur blijkt een spil te zijn geweest in de menselijke migratie in Zuidoost-Azië. De routes en technieken die zij hanteerden, beïnvloedden de ontwikkeling van maritieme beschaving overal in de regio. Dit verlegt onze kijk op de vroege mens: ze bouwden niet alleen overlevingsstrategieën op, maar smeedden ook sociale en culturele netwerken veel eerder dan altijd werd aangenomen.
Waarom is dit belangrijk – ook vanuit Nederlands perspectief?
Wist u dat de link met de zee nog altijd diep zit in zowel de Filipijnse als de Nederlandse cultuur? Denk aan bekende plekken als de Rotterdamse havens of de vissersgemeenschappen op Texel – wij begrijpen de kracht van water, maar zien soms de onderbelichte verhalen van andere zeevaarders over het hoofd. Dergelijk baanbrekend onderzoek is niet alleen fascinerend, maar nuanceert ook ons beeld van wat ‘civilisatie’ is en hoe kwetsbaar kennis kan verdwijnen als we het niet bewust bewaren.
Misschien zit er een tip in: houdt eens in de gaten hoe musea als het Rijksmuseum van Oudheden of tropenmusea deze verhalen uitlichten. En pas de volgende keer als u een schelp vindt op het strand — bijvoorbeeld in Scheveningen — denk dan aan de hightech start-up mentaliteit van uw verre voorgangers, 35.000 jaar geleden.
- Bekijk de nieuwe tentoonstelling over oude zeeculturen in het Maritiem Museum Rotterdam – absoluut een aanrader als u meer wilt weten.
- Vraag aan lokale onderzoekers naar archeologische projecten in Flevoland – ook hier zijn resten gevonden van oude waterbouwers.
De geschiedenis is ouder én internationaler dan we ons vaak realiseren — en soms grijpt het je onverwacht bij de lurven. Deze Filipijnse vondsten doen dat zonder twijfel.