Het Kind van Lapedo, gevonden in 1998 in de rotsachtige schuilplaats van Lagar Velho in Centraal-Portugal, wordt door archeologen gezien als een van de meest fascinerende ontdekkingen rond de band tussen neanderthalers en moderne mensen. het skelet van dit jonge kind van ongeveer vier jaar laat een opvallende mix van eigenschappen zien — een anatomisch mozaïek van beide soorten. Lange tijd ontbrak echter een exacte datering, waardoor het lastig was het kind historisch te plaatsen. Dankzij een baanbrekend onderzoek uit 2025 weten we nu: het Kind van Lapedo leefde circa 28.000 jaar geleden, net op het kruispunt van twee mensensoorten.
Een internationaal onderzoeksteam gebruikte een vernieuwende radiokoolstofanalyse van specifieke verbindingen (CSRA) om deze datum definitief vast te stellen. De uitkomst: het kind leefde tussen 25.830 en 26.600 v.Chr. Voor archeologe Bethan Linscott (University of Miami) voelde dat moment heel persoonlijk: “Het succes voelde werkelijk alsof we het kind een klein stukje van zijn geschiedenis konden teruggeven – wat een bijzonder voorrecht.”
Een begrafenisritueel dat raakt — ook nu nog
Bijzonder is vooral het symbolische karakter van het graf. De botten waren bedekt met rood oker — vermoedelijk onderdeel van een zorgvuldig uitgevoerd ritueel. Bovenop het lichaam lagen botjes van een jong konijn, waarschijnlijk als grafgift. Andere vondsten, zoals houtskool en restanten van hert, bleken ouder en zijn niet direct verbonden aan het graf.
Vanuit anatomisch oogpunt is het Kind van Lapedo hét bewijs voor vermenging tussen neanderthalers en Homo sapiens. De kin lijkt opvallend op die van moderne mensen, terwijl de korte, robuuste benen typisch zijn voor neanderthalers. Zo’n hybride profiel zorgde jarenlang voor discussie, totdat recente paleogenetische inzichten alles in een ander daglicht zetten.
Nieuw onderzoek toont aan: niet-Afrikaanse mensen dragen nog altijd zo’n 2% neanderthaler-DNA mee. Toch is het Kind van Lapedo meer dan alleen genetica; het is een tastbaar en zichtbaar bewijs van onze gedeelde Europese oergeschiedenis. Deze vondst onderstreept: mensen en neanderthalers leefden niet alleen samen, er was contact, uitwisseling — en soms echte integratie.
Het onderzoek naar dit jonge skelet verrijkt niet alleen onze kennis over evolutie, maar laat ook zien hoe emotionele continuïteit mensen door de eeuwen verbindt. Er is meer tijd verstreken tussen het Kind van Lapedo en de eerste Europese landbouw (10.000 v.Chr.) dan tussen die landbouw en vandaag — toch raakt het graf. Het schetst een emotionele, bijna herkenbare familiesituatie, diep menselijk ondanks de enorme tijdspanne.
Wat leren we vandaag van het Kind van Lapedo?
- Kleine menselijke rituelen ontstonden al diep in de prehistorie — veel eerder dan soms gedacht.
- Wetenschappelijke innovatie, zoals CSRA, legt verhalen bloot die zowel historisch als persoonlijk zijn.
- Onze wortels zijn complex, gedeeld en raken soms letterlijk dichterbij dan we vermoeden — van Rotterdam tot Lissabon.
Misschien spot je ooit in het Rijksmuseum van Oudheden een fragmentje oermens en vraag je je af: hoe zou het zijn, als je plots met een neanderthaler in de rij stond bij Albert Heijn? In zekere zin dragen we allemaal een klein stukje Lapedo met ons mee, al merken we het amper op.