De Everest-express: een race tegen de tijd
De Mount Everest — ooit het ultieme symbool van menselijke doorzettingsvermogen — is anno 2025 bijna synoniem geworden met massatoerisme en afvalproblemen. Zelfs wie Nepali streetfood lekker vindt, zal schrikken als ze beelden zien van alpinistenfile en bergen plastic bij Basecamp.
Toch blijft “het dak van de wereld” een uitdaging voor slechts een klein deel van de mensheid. De reis is duur, fysiek veeleisend en kost weken acclimatisatietijd — anders red je het niet in de zogeheten “dode zone” boven 8.000 meter, waar je longen te weinig zuurstof krijgen en zelfs ervaren klimmers hun grenzen vinden.
Sneller dan het vliegtuig: met een ‘trucje’ naar de top?
Nu wil een groep Britse ex-militairen het onmogelijke waarmaken: vanuit Londen naar de Everest reizen en de top bereiken — en vervolgens weer veilig thuiskomen — in maar zeven dagen. Daarbij rekenen ze op een controversiële bondgenoot: xenongas, normaal gebruikt als narcosemiddel. Niet alle bergsportfans zijn enthousiast over deze innovatie.
Het bizarre plan: Londen – Everest – Londen in één week
Al Carns, de leider van het team, heeft samen met drie oud-collega’s een strak schema: vertrek vanaf Heathrow, vlucht van 7.500 km naar Kathmandu, per helikopter naar Everest Basecamp en dan direct de klim inzetten. Alles binnen 168 uur. Ter vergelijking: gewone expedities duren zes tot zeven weken.
Carns zei onlangs tegen The Washington Post: “De stopwatch start bij vertrek uit Londen en stopt als we terugkomen.” Ze rekenen op een dag reizen, drie dagen omhoog, twee dagen afdalen, één dag terug naar huis. Ze willen niet alleen geschiedenis schrijven, maar ook geld inzamelen voor goede doelen voor veteranen in het Verenigd Koninkrijk.
Hun missie — ‘7 Days Mission Everest’ — laat zich online volgen. Grappig detail: de snelste Everest-expeditie vanuit Londen tot nu toe duurde 21 dagen, dus zelfs een mislukte poging zet nog altijd een record.
Xenongas: wondermiddel of twijfelachtige shortcut?
Wat is het geheim? Naast keiharde militaire training slapen de mannen al maanden in zogenaamde hypoxietenten — tenten met ‘berglucht’, dus weinig zuurstof. Dit om hun lichamen thuis vast te laten wennen aan hoogte.
Maar alleen dat verklaart niet hoe je in vijf dagen op en neer Everest zou kunnen — normaal gesproken moet je wekenlang acclimatiseren anders riskeer je hoogteziekte. Het echte wapen? Xenongas. Ze inhaleerden vlak voor vertrek ruim een uur een speciale mix van xenon en zuurstof, onder begeleiding van artsen. Het idee: xenon stimuleert de aanmaak van rode bloedcellen en versnelt zo het aanpassingsproces waar je anders weken over doet.
Volgens de betrokken arts komt de piek van het effect 10 tot 14 dagen na de behandeling, precies het moment waarop het team op de berg zal staan. Handig detail: de dosis was sub-anesthetisch, dus net genoeg om effect te hebben maar zonder dat je flauwvalt.
Voordelen en kritiek rond het nieuwe klimgas
De bedenker van dit experiment, Lukas Furtenbach (de Oostenrijkse alpinist achter talloze Everest-expedities), werkt al jaren aan manieren om de bergtrip sneller en veiliger te maken. Hij is overtuigd dat xenon niet bedoeld is als doping, maar juist om lichamelijke schade aan het weefsel te voorkomen.
Xenon triggert volgens hem de aanmaak van het hormoon EPO — ken je misschien van wielrennen — wat weer leidt tot meer rode bloedcellen voor zuurstoftransport. Minder tijd op de berg betekent volgens Furtenbach automatisch minder risico, minder afval, minder druk op het ecosysteem van de Everest én minder kans op vervelende verrassingen qua weer of lawines. Niks mis mee, toch?
Toch is niet iedereen overtuigd. Kosten? Ongeveer 170.000 dollar per persoon — dus verwacht geen run op georganiseerde Everest-trips via Schiphol deze zomer. En sommige critici noemen het gewoon een “publiciteitsstunt.”
Is dit het begin van het ‘Everest-tijdperk light’?
Volgens Furtenbach zijn innovaties altijd controversieel: kunstzuurstof en helikoptertransport waren ooit ook taboe — tegenwoordig zijn ze mainstream bij commerciële expedities.
Maar andere experts, zoals arts en bergbeklimmer Peter Hackett, betwijfelen of de wetenschap echt zo hard is. Er is geen sluitend bewijs dat xenon daadwerkelijk rode bloedcellen laat toenemen zoals verwacht. In studies bij sporters maten onderzoekers geen significant effect op topprestaties of het aantal rode bloedcellen, al zaten daar weer beperkingen aan.
Officiële waarschuwing: wat zegt de UIAA?
De energie rond de xenon-expeditie is zo groot dat zelfs de internationale klimfederatie UIAA een statement heeft afgegeven. Hun conclusie? Er is geen bewijs dat inhaleren van xenon daadwerkelijk je klimprestaties verbetert en verkeerd gebruik kan zelfs gevaarlijk zijn.
Bovendien waarschuwen ze: “Het effect op de prestaties is onduidelijk en waarschijnlijk minimaal. Xenon is nauwelijks opgenomen in de medische praktijk en niet in elk land toegestaan. Gebruik zonder medische indicatie en solide wetenschappelijk bewijs is onverstandig en af te raden.”
Conclusie: pioniersdrift of shortcut voor de rijken?
De discussie woedt fel op Nederlandse buitenfora en in lokale sportwinkels als Bever en Kathmandu Outdoor. Is het vernieuwend, of gewoon ‘checking off the bucketlist’ met een zak geld? De komende maanden zal blijken of deze superkorte Everest-trip navolging krijgt. Voor nu is het vooral voer voor een goed kroegverhaal.
Mocht u ooit op de boulderwand van het Zuiderpark staan en denken: “ik doe het rustig aan vandaag”, weet dan — er zijn altijd mensen die iets sneller, gekker of duurder willen dan u. Maar of xenon echt de code van het klimmen kraakt? De tijd zal het leren.