In 2011 leidde biologe Christine Pergent-Martini samen met oceanograaf Gérard Pergent een ambitieuze expeditie. het doel? Het kaartbrengen van de zeebodem in een uitgestrekt deel van de Middellandse Zee — ruim 650 kilometer aan af te zetten. Wat de onderzoekers toen aantroffen, liet zelfs de doorgewinterde mariene experts vol vragen achter: ongewone cirkelvormige patronen diep in de zee, die sindsdien talloze discussies aanwakkeren.
Wetenschap ontmoet mysterie op de zeebodem
Met behulp van geavanceerde sonartechniek ontdekte het team meer dan 1.300 ringen, elk zo’n 20 meter in diameter, verspreid over 15 km² zanderige zeebodem. Binnen in deze ringen — een duidelijk zichtbare donkere vlek. Wat deze patronen precies waren, was in 2011 nog compleet onduidelijk. De technologie stond wat minder ver, dus antwoorden bleven uit. stel je voor dat er gewoon honderden, bijna perfect gevormde cirkels onder de golven liggen.
Daar bleef het jaren bij — tot in 2020, toen een nieuwe generatie onderzoekers onder leiding van Laurent Ballesta opnieuw afdaalde naar deze diepe wateren. Dankzij technische vooruitgang konden Ballesta en zijn team de ringen veel nauwkeuriger en vooral veiliger bestuderen, met duiken tot wel 120 meter diep — dat is toch respect afdwingen.
Wat schuilen er achter de mysterieuze ringen?
Het lange wachten werd beloond: de ringen bestaan uit rode kalkalgen en koraalachtige rodolieten. Maar de echte verrassing kwam pas na koolstofdatering van de verzamelde monsters. Wat bleek? Deze structuren zijn ruim 21.000 jaar oud — gevormd tijdens de laatste ijstijd, een periode waarin Zeeland trouwens ook nog grotendeels boven water lag. De bijzondere omstandigheden van dat tijdvak stimuleren blijkbaar de groei van deze kalkalgen, omdat het zeeniveau veel lager stond en de ringen op diepte lagen waar zonlicht ze volop kon bereiken.
Zoals Christine Pergent-Martini later vertelde aan National Geographic: dit is een “ecologisch zeer waardevol habitat”. De biodiversiteit die hier voorkomt, is uitzonderlijk. Er zijn zeldzame mariene soorten gevonden, waaronder de gele koralen die normaal alleen in veel diepere delen van de Middellandse Zee voorkomen — dat maakt de ecologische waarde alleen maar groter.
Behoud van duizenden jaren oud erfgoed
De ringen liggen helaas pal in de route van scheepvaart naar bijvoorbeeld Rotterdam en Marseille — het risico op schade door ankers is groot. Daarom pleiten onderzoekers nu voor betere bescherming van deze unieke ecosystemen. Door zulke structuren te bestuderen, leren we veel over klimaatverandering en over de indrukwekkende terugkoppeling tussen oceaan en aarde. En wie hier aanmeert — misschien ooit in een onderwatermuseum, wie weet — krijgt een uniek inkijkje in de geschiedenis van onze planeet.
- Praktische tip: bent u bootbezitter of watersporter, let dan goed op de aangegeven gebieden waar aanleg verboden is — zo blijft dit stukje wereldgeschiedenis behouden.
- Weetje: rodolieten, zo bleek, worden ook sporadisch aangetroffen in de Waddenzee — maar deze Mediterrane cirkels zijn van een heel andere schaal.
Waarom dit belangrijk is — ook in 2025
Met de groeiende bewustwording over klimaatverandering, komt het behoud van zulke oude mariene habitats steeds hoger op de agenda. De ringen van de Middellandse Zee functioneren als een soort tijdscapsule: ze onthullen hoe het klimaat duizenden jaren geleden was, en leggen de kwetsbaarheid bloot van unieke ecosystemen. Het zou zomaar kunnen — als we niets doen — dat we deze verborgen schatten kwijtraken nog voor we ze echt in kaart hebben gebracht.
Eén ding is zeker: wie dacht dat de Middellandse Zee al haar geheimen prijsgegeven had, komt bedrogen uit.