Ongelofelijk — maar echt waar. De technologische ontwikkelingen in 2025 blijven verrassen. Wat onlangs gebeurde in het Europese CERN-lab kan geschiedenisboeken halen: een team onderzoekers wist met de ALICE-experimenten in de Large Hadron Collider (LHC) lood om te zetten in goud. Dit is geen sprookje van oude alchemisten, maar moderne wetenschap met échte resultaten.
Hoe werd lood omgezet in goud?
Het proces klinkt als iets uit een sciencefictionroman. De onderzoekers versnellen loodkernen tot bijna de lichtsnelheid: absurd snel, zelfs sneller dan je trein van Utrecht naar Amsterdam op maandagochtend. Zo ontstaat er een extreem krachtig elektromagnetisch veld. Tijdens de botsingen verloor een deel van de loodkernen (die normaal 82 protonen hebben) drie protonen — en kwam uit op 79 protonen. Dat is precies het aantal dat goudatomen kenmerkt.
Deze bijzondere transformatie werd aangetoond met behulp van de Zero Degree Calorimeter (ZDC), een geavanceerd meetinstrument dat de subtiele subatomaire verschuivingen vastlegt. In sommige seconden werden bijna 90.000 goudkernen geproduceerd. Maar — om even een perspectief te geven — dat leverde tussen 2016 en 2018 in totaal maar zo’n 29 picogram op. Je hoeft dus niet direct te dromen van een extra vakantiehuis aan de Noordzee.
Een wetenschappelijke doorbraak zonder commercieel gewin
Waarom al deze moeite als het financieel geen zin heeft? Hier draait het niet om geld, maar om pure kennis. Dankzij deze experimenten krijgen wetenschappers veel beter inzicht in elektromagnetische dissociatie — oftewel, hoe elementaire deeltjes onder extreme omstandigheden uit elkaar kunnen vallen en weer transformeren. Dit soort kennis is essentieel voor de toekomst van deeltjesversnellers en fundamentele natuurkunde.
Science, geen magie: wat betekent deze prestatie nu écht?
Alchemisten in Amsterdam, Delft of waar dan ook probeerden in de middeleeuwen goud te maken uit lood — meestal zonder succes en soms met wat vage drankjes erbij. Nu is het hun 21e-eeuwse collega’s gelukt, met behulp van toptechnologie en een flinke dosis geduld. Het resultaat is microscopisch klein, maar de wetenschappelijke waarde is gigantisch.
Wat leert dit ons? Misschien hoeven we geen economie van goud te verwachten — maar het toont wel dat de natuurkunde nog steeds in staat is onze verwachtingen te overtreffen. Wie weet wat er over tien jaar weer uit de buizen van de LHC komt rollen?
- Weetje: De hoeveelheid goud die werd gemaakt past makkelijk op het puntje van je pink — maar de kennis erachter is goud waard.
- Wil je hier meer over weten? Check CERN’s eigen updates of een van de Nederlandse universiteiten waar veel oud-CERN-onderzoekers werken.
In elk geval: weer een mijlpaal om trots op te zijn voor het Europese (en Nederlandse!) aandeel in grensverleggende wetenschap.