In september 2023 werd het afgelegen oosten van Groenland opgeschrikt door een aardverschuiving van ongekende omvang. wat volgde, tartte elke voorspelling: een verwoestende megatsunami tot wel 200 meter hoog en een mysterieuze seismische trilling die maar liefst negen dagen aanhield. Zelfs ervaren onderzoekers stonden met open mond – totdat experts van de Universiteit van Oxford in 2025 eindelijk de puzzel oplosten, gesteund door de nieuwste satelliettechnologie.
Het mysterie rond de langdurige aardtrillingen is ontrafeld
Het klinkt bijna als sciencefiction – een natuurkracht zo groot dat de aarde er dagenlang van natrilt. Toch is dat precies wat de onderzoekers bevestigden in hun studie, onlangs gepubliceerd in Nature Communications. Alles begint bij de ondergang van een immense gletsjer in de Dicksonfjord, een stuk Groenland waar zelfs de zomers vriest.
De echte doorbraak kwam dankzij SWOT (Surface Water and Ocean Topography), het gloednieuwe samenwerkingsproject van NASA en CNES. Deze satelliet meet de hoogte van water op wel 90% van de aarde, tot op 2,5 meter nauwkeurig. Zo konden zelfs verborgen schommelingen in het wateroppervlak opgespoord worden – iets dat nog nooit op deze schaal was gelukt.
Hoe konden experts deze natuurramp reconstrueren?
- Metingen via radar: Door de tijd te registreren die een radarpuls nodig heeft om van de satelliet naar het aardoppervlak (en terug) te reizen, ontstaan nauwkeurige profielen van het waterniveau.
- Combinatie met seismische gegevens: Terwijl de satelliet momentopnames leverde, boden seismische sensoren – onder andere in Noord-Noorwegen en IJsland – continu inzicht in de kracht en duur van de gebeurtenis.
Bij de analyse van de gegevens uit september 2023 viel direct iets op: twee megatsunamis rolden vrijwel gelijktijdig door de fjord, met hoogteverschillen tot wel 2 meter binnen zeer korte afstanden – opmerkelijk in zo’n smal watervlak.
Wat veroorzaakte deze monsterlijke golf?
Uiteindelijk bleek het allemaal te beginnen met een berg van 1200 meter die ineenstortte bij de Dicksonfjord. Daarbij kwam naar schatting 25 miljoen kubieke meter rots en ijs tegelijk naar beneden. De megatsunami – een muur van water van startend op wel 7,9 meter hoog – werd opgesloten in de nauwe fjord en weerkaatste herhaaldelijk, wat het langdurige seismische signaal verklaart. een kolkende chaos, ergens ver van Reykjavik of Amsterdam, maar met wereldwijde gevolgen.
Groenland, klimaatverandering en het onzichtbare risico
Het incident is volgens de onderzoekers niet zomaar een ‘once in a lifetime’ gebeurtenis meer. Professor Thomas Monahan van Oxford vatte het treffend samen: “Extremen als deze nemen toe door het opwarmende klimaat – en plekken als het Noordpoolgebied veranderen sneller dan we kunnen volgen. Dankzij innovatieve satellietmeting krijgen we eindelijk grip op de schaal van stromingen en rampen waar je tot nu toe alleen van hoorde als je een lokale visser sprak.”
Dit type veldstudie – mogelijk gemaakt door Europese en Noord-Amerikaanse samenwerking én hyperscherpe technologie – is geen overbodige luxe meer. Want zelfs al fietst u dagelijks rustig over de Amstel of de Waal, wereldwijd zien we steeds vaker dat extreem weer en smeltende gletsjers impact hebben op plekken waarvan we het niet verwachtten.
Wat kunnen we hiervan leren?
- Nieuwe realtime-monitoring: Dankzij satellieten als SWOT hebben we wereldwijd beter zicht op plotselinge natuurrampen.
- Voorspelbaarheid van risico’s: De tot nu toe ondenkbare rampen laten zien dat onze modellen sneller moeten evolueren dan ooit.
- Regionale voorbereiding: Zelfs in Nederland kan extra aandacht voor lokale dijken en monitoring belangrijker worden in het huidige klimaat.
2025 brengt naast technologische vooruitgang ook de noodzaak om samen verantwoordelijkheid te nemen voor de planeet. Wie had negen dagen durende seismische golven in Groenland voorspeld? En toch gebeurde het echt.
Wetenschap, technologie en internationale samenwerking: dat is het nieuwe gereedschap voor verrassingen waarvan we hopen dat ze niet dichter bij huis komen. maar je weet tegenwoordig nooit — de wereld verandert sneller dan je denkt.