Sinds wanneer zijn roofdieren zó bizar?
De regenwouden van de Amazone stoppen nooit met verrassen. Je denkt dat je de meeste dieren inmiddels wel kent — tot je dit exemplaar ziet: de Aizeltaworm. Dit dier heeft geen oren, neusgaten, poten, armen, longen en hij mist zelfs kieuwen. Toch maakt hij moeiteloos jacht op zijn prooi. Het klinkt haast als een grap, maar deze unieke verschijning geeft je echt het gevoel dat Moeder Natuur zich even heeft uitgeleefd.
Wat is zo bijzonder aan deze worm?
Even wat achtergrond. Aizeltawormen — officieel een amfibie — zijn familie van kikkers, salamanders en watersalamanders (niet dat je het direct ziet, eerlijk is eerlijk). Tijdens de evolutie zijn deze dieren hun ledematen kwijtgeraakt. Ze leven, diep weggestopt onder de verrotte bladeren van het bos, een verborgen bestaan — bijna zoals regenwormen. Met één belangrijk verschil: deze worm is een roofdier.
Een leven tussen land en water
Zoals je misschien weet, stammen amfibieën af van vissen. Hun voorouders kozen miljoenen jaren geleden het land. De Aizeltaworm ging nóg een stap verder — en keerde terug naar het water. En dat deed hij op een manier die typisch ‘Amazone’ is: origineel, vreemd én efficiënt.
Hoe ademt een worm zonder longen?
Het blijft voor biologen een raadsel hoe de Aizeltaworm zijn behoefte aan zuurstof precies invult. De worm ademt simpelweg door zijn huid. Overal wordt zuurstof opgenomen — best knap, want daarvoor moet je wel in extreem zuurstofrijk water leven. En dat vind je lang niet overal, zelfs niet in de Amazone.
Het grootste longloze landdier — nog steeds weinig gezien
De Aizeltaworm is volgens biologen het grootste longloze gewervelde dier dat op land leeft. Het beest kan ruim tachtig centimeter lang worden — groter dan een flinke paling uit het IJsselmeer. Toen foto’s onlangs viral gingen, barstte social media in Nederland los. “Een wandelende rookworst,” grapte iemand op X (voorheen Twitter), terwijl anderen vooral deden alsof het een nieuw type vibratie-speeltje uit Utrecht was.
Waarom zou je de Aizeltaworm willen onthouden?
- Het is het ultieme bewijs dat evolutie soms rare sprongen maakt
- Longloos én roofdier — zie je niet vaak
- Een bijzonder verhaal voor op de volgende verjaardag (of borrel in de kroeg aan het Rembrandtplein)
Praktisch: wat kun je met deze info?
Laten we eerlijk zijn: je hoeft niet gelijk het vliegtuig naar Brazilië te pakken. Maar de Aizeltaworm is een goed voorbeeld van hoe weinig we eigenlijk weten over het dierenrijk. Dus als iemand weer zegt dat alle Nederlandse fauna wel erg doorsnee is — vertel dan gerust over dit onopvallende roofdier uit de Amazone, dat aantoont hoe bizar én fascinerend onze wereld is.