In 2025 lijkt het haast dat we de Etrusken eindelijk echt leren kennen — en dat dankzij een vondst bij het rustige Marzabotto, even onder Bologna. Een team van Italiaanse en Duitse archeologen heeft daar, in de ruïnes van het oude Kainua, het skelet van een pasgeboren jongen blootgelegd. volgens onderzoek is dit het eerste overtuigende bewijs dat mensenoffers daadwerkelijk voorkwamen bij deze mysterieuze beschaving.
Het lichaampje lag naast de heilige muur van een tempel voor Uni, de Etruskische godin van vruchtbaarheid en bescherming. Wetenschappelijke analyse wijst uit: deze baby — lokaal geboren — werd niet zomaar begraven, maar onderging rituele handelingen voorafgaand aan de begrafenis. er zijn sporen gevonden van het verwijderen van vlees van de botten.
Eeuwige discussie opgelost?
Jarenlang vroegen historici zich af: was het verhaal over Etruskische mensenoffers niet gewoon propagandapraat van de Romeinen? Want Griekse en Romeinse schrijvers noemden hun buren vaak “barbaars” — maar hard bewijs ontbrak altijd. Nu beschrijft het tijdschrift Archaeological and Anthropological Sciences deze vondst als een doorbraak in het debat.
Een tempel, een baby en mysterieuze objecten
De baby lag in een ondiepe kuil met allerlei rituele bijgaven: stukjes aardewerk, inscripties voor de godin Vei, astronomisch georiënteerde kruizen en dierenbotten. zulke samenstelling duidt sterk op een religieus ritueel. Volgens de onderzoekers was het waarschijnlijk een fundatieritueel: een offer om de tempelmuur te wijden en beschermen.
Het fragiele skelet — nauwelijks ouder dan 38-40 weken zwangerschap — is met moderne technieken onderzocht: CT-scans en koolstofdatering bevestigen de ouderdom en lokale oorsprong.
Rituele behandeling van het lichaam
Wat direct opvalt, zijn de markeringen op de lange botten. “Verschillende botten tonen snijsporen en krassen die zijn aangebracht rond het sterven”, schrijven de onderzoekers. De sneden lijken doelgericht en wijzen niet op een onverwachte geweldsdaad, maar op bewuste ontleding als onderdeel van een ritueel. Misschien, zo speculeren de wetenschappers, ging het om een symbolisch gebaar: het mogelijk ‘sneller’ laten doorgaan van de geest naar het hiernamaals, of als ‘bloedig’ offer voor goddelijke gunst.
Sterfgeval, erbarmen, of echt mensenoffer?
Toch houdt de wetenschap zich terughoudend. Er wordt ook gesuggereerd dat het om een doodgeboren kindje kon gaan, eervol begraven dichtbij het heiligdom uit angst en hoop op bescherming. een andere theorie is een oude verloskundige praktijk waarbij men een overleden baby via chirurgische ingreep probeerde te redden, maar de anatomische samenhang van het skelet maakt die kans gering.
De auteurs menen dat context én sporen het meest wijzen op een mensoffer bij fundatie. Toch blijven onzekerheden. Er zijn geen directe sporen van dodelijk geweld — dus absolute zekerheid ontbreekt. Het blijft voor nu onduidelijk of dit een incident of een algemeen religieus gebruik was.
Andere vondsten en de rol van kinderen in oude religie
Vergelijkingen trekken zij met andere Etruskische vindplaatsen — kindgraven aan muren bij Tarquinia, dierenoffers bij heilige bronnen. Ook in de antieke wereld rondom de Middellandse Zee werden pasgeborenen soms begraven op zogenoemde ‘drempels’: plekken tussen binnen en buiten, leven en dood, om zo de overgang tussen deze werelden te markeren.
Kinderen stonden vanwege hun positie buiten het sociale weefsel symbool voor verbinding met het goddelijke. en dat ontvleesde botten kunnen staan voor regeneratie — zoals zaadjes die nieuw leven brengen. een ogenschijnlijk gruwelijke handeling blijkt dan deel van een spiritueel systeem.
Voorzichtig, geen overhaaste conclusies
Toch waarschuwen de archeologen dat één vondst geen regel maakt: er is behoefte aan meer, vergelijkbare ontdekkingen. “Het kan altijd een uitzondering zijn,” aldus het onderzoeksteam. Maar deze vondst uit Marzabotto brengt ons wel een wezenlijke stap dichterbij het échte leven en de rituelen van de Etrusken — en hun duistere randen.