Onthulling van een unieke Viking-begraafplaats vlak bij Aarhus
Kralen, munten, keramiek en een bijzonder kistje met gouddraad — zelfs een schaar zat erin. dit is geen fantasyroman, maar het werkelijke grafgeschenk dat onlangs werd gevonden bij dertig Vikinggraven ten noorden van Aarhus. Wat deze vondst extra bijzonder maakt: alles wijst erop dat het hier om een voorname familie ging die de streek bestuurde tussen de 8e en 11e eeuw.
Een aristocratische boerderij op steenworp afstand
Bijna veertig jaar geleden ontdekten Deense archeologen een adellijke boerderij — minder dan een kilometer verwijderd van deze necropolis. Volgens de experts van het Moesgaard Museum kon dit de residentie geweest zijn van een ‘høvedsmand’ (soort baljuw of rentmeester) uit de tijd van Harald Blåtand (bij ons beter bekend als Bluetooth). Hij regeerde Denemarken van 958 tot ca. 986, en werd ook koning van Noorwegen.
De invloed van het nieuwe geloof in een oud landschap
Harald Bluetooth bracht het christendom naar het huidige Denemarken — niet voor niets kent elke techliefhebber zijn naam. Hij vertrouwde de lokale aristocratie het dagelijkse bestuur toe. Dat zie je nu nog steeds terug in Lisbjerg, een dorp rond 7 km noordelijk van Aarhus, de op één na grootste stad van Denemarken.
De adellijke hoeve in Lisbjerg werd omringd door een typische houten omheining. De toegangspoort van drie meter breed lag op het zuiden — rechtstreeks naar de hoofdweg die naar Aarhus leidde. Het erf besloeg ongeveer 19.000 vierkante meter, daar krijg je tegenwoordig amper een hockeyveld voor.
Toevalsvondst: 30 indrukwekkende graven onder de grond
Het kerkhof — met zeker dertig heidense graven uit de tweede helft van de 9e eeuw — kwam per toeval aan het licht bij werkzaamheden in de regio. Naast schitterende grafgiften vonden onderzoekers ook menselijke resten: botten, maar vooral tanden waren goed bewaard.
Persoonlijke bezittingen voor in het hiernamaals
Waarom namen mensen hun mooiste spullen mee het graf in? “Men wilde meenemen wat belangrijk was, zodat ze het aan gene zijde niet zouden missen”, aldus archeoloog Mads Ravm van het Moesgaard Museum. Eén van de graven, waarschijnlijk van een invloedrijke vrouw, bevatte een opvallend kistje vol schitterende voorwerpen.
Zo’n kistje is zeldzaam: in heel Europa zijn er amper drie gevonden — één daarvan in Zuidoost-Duitsland, een andere in Haldum, slechts twaalf kilometer verderop. Het kistje zelf meet zo’n 32 x 32 centimeter en is gemaakt van eikenhout. De sluiting is verfijnd, met verzilverde metalen hoeken en beslag op de zijkanten en bovenkant.
Wat werd erin gevonden?
- Een schaar van ongeveer 14 centimeter
- Een zilveren filigraankraal
- Mogelijk een broche
- Een naald
- Vermoedelijk een lint met gouddraad
Uit de grafgiften in de andere graven blijkt onmiskenbaar: wie hier lag, behoorde tot de hoogste sociale klasse.
Aarhus: oud, trots en vikingwaardig
Aarhus is niet alleen een van de oudste steden van Denemarken, het was in de Vikingtijd een machtig centrum — denk aan koninklijke residenties, internationale handel en een stevige band met Lisbjerg via de hoofdweg naar het hertogelijk paleis. Op een regenachtige zondag kun je nog steeds wegdromen bij de verhalen over Vikingen in het centrum van Aarhus.
“De vondsten in Lisbjerg maken deel uit van een enorme reeks spectaculaire ontdekkingen rond Aarhus”, vertelt historicus Kasper H. Andersen (Moesgaard Museum). “Samen schetsen ze een wereld van adel, rijkdom en nauwe banden met de Deense monarchie — midden in het bruisende vikingtijdperk.”
Vervolgonderzoek: wat levert de komende tijd op?
De opgravingen lopen op hun einde — deze week nog verwachten archeologen het terrein af te ronden. Daarna begint het echte werk pas: laboratoriumanalyses volgen en het hout uit de graven wordt onderzocht om de precieze datering vast te stellen. benieuwd welk geheim het Deense landschap nog meer prijsgeeft.