De zoektocht naar energie zonder grenzen
Stel u voor: een wereld waar energie geen bottleneck meer is, en waar opgewekte stroom niet afhankelijk is van zon, wind of gas uit Groningen. Het lijkt sciencefiction — maar het Amerikaanse bedrijf Quaise, ontstaan uit een samenwerking met het Plasma Science and Fusion Center van MIT, zet in 2025 flinke stappen richting deze toekomst. Hun geheime wapen? Een gigantische ‘microgolfboor’ die diep onder onze voeten schatten aan energie blootlegt, tot wel 20 kilometer onder het aardoppervlak.
Waarom dieper boren het verschil maakt
Huidige geothermische installaties — hallo, IJsland — zijn fenomenaal én gratis, maar ze zijn afhankelijk van de juiste ligging. In Nederland blijven we dromen over duurzame warmte zonder afhankelijk te zijn van Russisch of Noors gas. Quaise’s krachtige boortechnologie moet dat veranderen. Hun boor bereikt rotslagen met temperaturen van bijna 500 °C. Op die diepte kan water veranderen in superkritisch stoom — een soort thermodynamische turbo die elektriciteit continu, 24/7, laat produceren uit bestaande, vaak afgedankte kolen- of gascentrales.
- Diepe geothermie werkt onafhankelijk van locatie
- Turbines kunnen direct hergebruikt worden — efficiënter dan nieuwe windmolenparken
- Superkritisch stoom levert veel meer energie op per liter water
Wat maakt Quaise’s aanpak uniek?
De sleutel is een uitvinding van MIT-onderzoeker Paul Woskov: de ‘girotron’, een industriële microgolfkanon. In plaats van fysiek te boren, smelten intense microgolven moeiteloos de hardste basalt- en granietlagen. Even voorstellen — de nieuwste boor van Quaise beet zich in een mix van basalt en graniet alsof het roomboter betrof. De combinatie van een verbeterde girotron plus de microgolfkop brandt 2 centimeter rots per minuut weg, bij temperaturen van meer dan 1.700 °C.
Hoe werkt dit in praktijk?
Het klinkt ingewikkeld, maar het principe is verrassend simpel: een microgolfstraal wordt via een slimme roterende kop precies gericht in het boorgat. Daarbij ontstaat een kapotheet plasma — een soort gloeiende smurrie, want de gesmolten rots bekleedt automatisch de wand van de schacht. Resultaat: een perfect rond gat van ongeveer 10,2 cm doorsnee, zonder instortingsgevaar.
Het masterplan: een energiebron voor miljoenen jaren
De eerste laboratoriumtests zijn geslaagd, maar Quaise kijkt verder. Naar verwachting start binnenkort de proefboring met een nóg krachtiger girotron (1 MW!) — goed voor 150 meter boren met 30 centimeter per uur. Het doel: over drie jaar een operationele geothermische centrale van 50 MW in Bend, Oregon, waarvan een deel met traditionele boortechniek en daarna volledig op plasma.
- Eerste fase: opwekking uit bestaande infrastructuur (doorstart oude centrales)
- Fase twee: volledige omschakeling naar plasmaboortechniek
- Kosten naar verwachting tussen 50 en 100 dollar per MWh — wereldwijd
Betekenis voor Nederland: koploper in diepe warmte?
Stel u voor: in plaats van afhankelijkheid van duur importgas of onzeker weer, haalt Nederland straks haar energie continu uit de diepe ondergrond — waar het altijd 400 graden is. Zouden we ooit zeggen: “Weet je nog, de gascrisis van toen?” Hoe dan ook, Quaise’s technologie zou het Noordzeekanaal, Tata Steel of oude energiecentrales op de Maasvlakte zomaar een nieuw leven kunnen geven. Even wachten nog — maar wie nu investeert, zit straks wel comfortabel in zijn verwarmde Amsterdams grachtenpand.
Praktische tips en ‘wauw’-feitjes
- Geen afhankelijkheid van dag/nacht, windstilte of wolkendek
- De gebruikte microgolven lijken op die in MRI-scanners — alleen dan 1000x krachtiger
- Een goed aangelegde geothermische bron werkt decennialang zonder noemenswaardig onderhoud
Kritische kanttekening: materiaalkeuze is essentieel — zelfs superstaal smelt weg bij 300 °C, alleen gesofisticeerde en vaak dure materialen weerstaan het geweld diep in de aarde.
kortom: de toekomst van energie kan zomaar onder de grond liggen. Hou Quaise in de gaten, want wat in 2025 nog revolutionair oogt, is straks misschien net zo normaal als een kop Douwe Egberts in de ochtend.