200 jaar geleden was São Paulo nog een groene long, één van de zes grote biomen van Brazilië. De Atlantische regenwoud (Mata Atlântica) bedekte ruim 1.500 vierkante kilometer van wat nu vooral beton, wolkenkrabbers en eindeloos verkeer is. Toch ontstaat, midden in het oosten van de stad, iets wat men nog nauwelijks verwacht: een nieuw, haast oerbossig stadspark.
“De gek die bomen plantte” — het begin van een onwaarschijnlijk avontuur
En dat is allemaal dankzij de droom van één man, die zichzelf met een knipoog nog altijd “een gek” noemt. Hélio da Silva — 73 jaar, geboren en getogen Paulistaan, nu met pensioen — tekende de afgelopen twintig jaar voor een van de meest groene metamorfoses ter wereld. Hoe? Door eigenhandig meer dan 41.000 bomen te planten.
Gemiddeld 2.000 bomen… elk jaar
Begin jaren 2000 was het huidige Parque Linear de Tiquatira niet veel meer dan een rommelig, verwaarloosd stuk land langs een beekje. “Een verlaten, vervallen hoek vol troep — typisch São Paulo eigenlijk.” Da Silva wandelde er bijna dagelijks langs op weg naar huis van het werk. Op een dag was het genoeg. “Ik ga zelf bomen planten,” besloot hij, vastberaden van dit vergeten terrein een groene oase te maken in het drukste stukje Brazilië.
Niemand zei dat het makkelijk zou zijn — maar stoppen stond niet op het lijstje
Zijn missie? Een nieuw stadsbos, met eigen handen maar ook samen met de buurt. In november 2003 begon hij: 200 jonge boompjes, allemaal inheemse soorten. Da Silva hield ijverig alle soorten en aantallen bij in een simpel schriftje. Maar het ging niet zonder slag of stoot — de lokale ondernemer gebruikte een deel van het terrein als parkeerplaats en trok de boompjes er prompt weer uit. Da Silva reageerde zoals je bij een echte doorzetter verwacht: hij kocht er nog eens 400. Het spelletje herhaalde zich. Familie en vrouw vonden het inmiddels maar vreemd, zelfs zorgelijk. Maar Da Silva liet zich niet stoppen. “Nu ga ik 5.000 bomen planten!” riep hij op een dag. Derde poging, jawel — de bomen bleven én begonnen te groeien.
Van lokale held tot gemeentelijk steunpunt — Tiquatira in bloei
Zijn uithoudingsvermogen bleef niet onopgemerkt. De toenmalige milieuwethouder, Eduardo Jorge, kwam een kijkje nemen en was direct onder de indruk. Ineens kreeg Da Silva steun van de gemeente — tuinmannen, ecologen, extra middelen. Waar eerst alles op vrijwilligers draaide, werd nu écht werk gemaakt van de groene droom.
Resultaat: een woud met 41.300 bomen. “Gemiddeld plant ik 2.000 bomen per jaar. Inmiddels zijn het er 41.300”, vertelt Da Silva trots. Vergelijkbare parken zijn in de wereld op één hand te tellen — en Tiquatira hoort daarbij.
Een stadsbos vol leven — voor mensen en dieren
Parque Linear de Tiquatira is in 2025 een groene zone van 320.000 m² met meer dan 162 verschillende soorten bomen en planten. Niet alleen werkt het park als natuurlijke airconditioning voor het stadsdeel — vogels en andere dieren, al decennia verdwenen uit dit deel van São Paulo, zijn terug. Het park is nu ook een plek voor sport (er ligt een fietspad en een populaire skatebaan), picknicks of gewoon een rustmoment onder de bomen.
“Dit stukje groen heeft het leven in deze wijk compleet veranderd,” zegt Da Silva. “Dat is geen overdrevenheid. Mensen voelen zich gezonder, zekerder. Er is meer plezier, meer leven. Stadsbossen hélen steden.”
Verder groeien: op naar 50.000 bomen en meer
Da Silva is nog lang niet klaar. Hij droomt van 50.000 bomen en wil zelfs een openbare bibliotheek openen midden in het park. Zodat mensen behalve wandelen ook kunnen lezen in de luwte van het bladerdak. Hij pleit ervoor dat natuureducatie een vast onderdeel moet worden van het schoolcurriculum — want bomen planten is méér dan een gat graven. De jeugd leren werken met de natuur is cruciaal voor de toekomst van onze steden én voor ons welzijn.
En eerlijk: als er meer mensen als Da Silva waren, dan zag elke stad in Nederland er misschien nét zo groen uit.