Klinkt het als iets uit een Dan Brown-boek? Toch is het realiteit: een internationaal team van archeologen is begonnen met de allereerste gecontroleerde opgravingen bij een mysterieuze structuur van 160 meter op de hellingen van de mythische Ararat in oost-Turkije. Al ruim zestig jaar gonst het rondom de zogenaamde Durupınarformatie — een gebergte dat sprekend lijkt op een reusachtig schip en voor veel mensen het onweerlegbare bewijs zou zijn van de Ark van Noach. En nu, in 2025, maakt een samenwerking tussen Amerikaanse experts van Noah’s Ark Scan en Turkse universiteiten het mogelijk: voor het eerst wordt het terrein vanaf de grond grondig bestudeerd.
Het startsein werd gegeven door een persbericht op 8 mei, uitgegeven in opdracht van het Turkse Kültür Sanat Servisi. daarin staat expliciet dat het onderzoek zich richt op het Durupınarveld, ten zuiden van de machtige Ararat. Precies 160 meter lang — opvallend genoeg exact de lengte die de Bijbel aan de Ark toeschrijft. Dit werd ooit vastgelegd op luchtfoto’s door cartograaf İlhan Durupınar. Sindsdien laat het idee niemand los dat er onder die merkwaardige heuvel iets monumentaals verborgen kan liggen — een overblijfsel uit het verhaal dat jodendom, christendom en islam met elkaar verbindt: de Grote Zondvloed en de reddende ark.
Een legende onder het vergrootglas van de wetenschap
Dankzij vernieuwende samenwerking tussen Nederlandse, Turkse en Amerikaanse wetenschappers kon eindelijk gestart worden met het toepassen van de meest geavanceerde onderzoekstechnieken: grondradar (GPR), bodemanalyses en driedimensionale terreinmodellen. Door de jaren heen lieten zulke scans rechthoekige formaties in de ondergrond zien, wat het vermoeden bevestigt dat het geen puur natuurverschijnsel is. Het Amerikaanse Noah’s Ark Scan-team werkt nu aan een plan om iedere vondst direct veilig te stellen — voordat grootschaliger, ingrijpend opgraven begint.
Toegegeven: de Durupınarformatie zorgt nogal eens voor discussie. De plek zelf ligt zo’n dertig kilometer ten zuiden van de Ararat, in een gebied vol aardbevingen en onvoorspelbaar weer. Toch blijft het terrein trekkingswaardig voor zowel wetenschappers als avonturiers. Eind jaren ’80 kwamen, mede dankzij pioniers als Ron Wyatt, de eerste serieuze radarresultaten boven tafel — met opvallend geometrische patronen die zelfs door kritische Utrechtse geologen werden bestudeerd en besproken.
Opmerkelijke bodemvondsten en mysterieuze signalen
In de afgelopen jaren werden meer dan twintig bodemmonsters genomen uit en rondom de formatie. De Universiteit van Atatürk in Erzurum analyseerde deze stalen en vond iets buitengewoons: het pH-niveau was lager dan normaal, het gehalte aan kalium en organisch materiaal juist hoger. Klinkt technisch — maar deze waardes kunnen, volgens onderzoekers, wijzen op tekenen van vergaand vergaan hout.
Extra opvallend: onderzoekers stuitten ook op zeesedimenten en resten van waterorganismen, die terug te dateren zijn tot wel 3500-5000 jaar geleden. Dat wijst erop dat deze plek onder water stond — tijdens een catastrofale overstroming? Voor wie de Bijbelse verhalen kent, klinkt dit als een bizar detail.
De perfect symmetrische, ovaalvormige heuvel springt echt in het oog in het verder rotsachtige landschap. Bodemscans uit 2019 toonden op zeven meter diepte meerdere rechthoekige holtes — sommigen netjes in een rij geplaatst, als aparte ruimtes. Bij één meting werd zelfs een soort centrale gang aangetroffen. Of dat toeval is? Daarover zijn de meningen verdeeld, maar het voedt het idee van een ‘menselijke’ bouw.
Archeologie, geloof en reizen: een magische driehoek
Moet je het bekijken als puur archeologisch nieuws? Zeker niet. De mogelijke ontdekking van de Ark van Noach is een game — nee, nu trap ik bijna in een cliché — is een gebeurtenis die het gesprek over geloof, mythes en wetenschap wereldwijd zal voeden. Alle drie de grote monotheïstische religies — jodendom, christendom en islam — geven betekenis aan dit verhaal. Het is een manier om te buigen over vragen als: wat betekent overleven? Hoe houd je vast aan hoop, zelfs in totale chaos?
Er is ook nog een ander aspect: het potentieel voor toerisme is enorm. De Ararat is onder expats, wandelaars en natuurliefhebbers al decennia een populaire bestemming. Mocht blijken dat er écht een kunstmatig bouwwerk schuilgaat onder die Turkse heuvel, dan verwacht ik dat reisbureaus als Djoser en SNP in Rotterdam als eerste speciale reizen zullen aanbieden. De combinatie van spiritualiteit en archeologie is lastig te weerstaan.
Toch nemen de Turkse autoriteiten hun verantwoordelijkheid. Sinds 1989 is het Durupınar-gebied officieel beschermd natuur- en erfgoedgebied. Elke graafmachine die te dicht in de buurt wil komen — eerst langs een stevige bureaucratische barrière. Maar daardoor is de kans juist groter dat alles behouden blijft.
De toekomst van een eeuwenoud raadsel
De eerste ontdekkingen zijn veelbelovend, maar er is voorzichtigheid geboden. Het huidige doel is vooral: meer bewijzen verzamelen voordat het zware opgraafwerk echt begint. Denk aan diepere bodemmonsters, extra geologische studies en mogelijk het inzetten van miniscuul kleine camera’s — zonder het gebied te beschadigen.
Stel dat er binnen een aantal jaar ondubbelzinnig bewijs komt dat hier ooit een schip heeft gelegen. Dat zou niet alleen de Nederlandse, maar ook de internationale wetenschappelijke wereld op zijn kop zetten. Eigenlijk is het al bijzonder dat het onderzoek nu met zoveel technologische precisie en samenwerking gebeurt. Nederland — altijd nieuwsgierig, altijd op zoek naar nieuwe verhalen — kijkt met spanning mee.
Bij elke hap uit de berg en iedere verse scan komen we dichter bij het geheim dat sinds mensenheugenis tot de verbeelding spreekt. In 2025 lijken mythes soms dichter bij de harde realiteit dan we denken. Misschien ligt de oplossing van een eeuwenoud mysterie echt begraven — op een vergeten heuvel aan de zuidrand van de Ararat.