Onlangs zijn er gelekte documenten uit het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken opgedoken die een opvallende strategie onthullen. In onze steeds digitalere samenleving is controle over communicatie uitgegroeid tot een krachtig instrument om invloed en macht veilig te stellen. Grootmachten investeren fors in technologie en verbinden zelfs de meest afgelegen plekken om hun wereldwijde impact te vergroten.
SpaceX, het bedrijf van Elon Musk, staat met het satelliet-internet Starlink inmiddels centraal in deze strategie van de Verenigde Staten. Niet alleen draait het om technologie en innovatie, maar vooral ook om geopolitieke positie.
Uit recente rapporten blijkt dat het Department of State de groei van Starlink actief inzet als diplomatiek en politiek middel. Het gaat dus niet enkel om business — ook geopolitiek speelt een sleutelrol.
Volgens uitgelekte stukken dringen de VS er bij verschillende landen op aan om Starlink-licenties toe te kennen. Vaak zelfs als voorwaarde voor handelsdeals — vooral om zo de groeiende invloed van China en Rusland op de satellietmarkt te counteren.
Hoe proberen Elon Musk en de VS ‘alles’ in handen te krijgen?
De opmars van Starlink is één van de belangrijkste onderdelen van de Amerikaanse hightech-strategie in 2025. Uit onderzoek van onder andere de Washington Post blijkt dat het ministerie van Buitenlandse Zaken handelsakkoorden inzet om Starlink als standaard wereldwijd uit te rollen.
- In Lesotho kreeg Starlink haar eerste licentie voor satellietinternet — amper weken nadat de VS plots 50% invoertarieven oplegden aan producten uit het land.
- In India liep het proces voor goedkeuring van Starlink veel sneller dan normaal. Het is geen geheim dat Washington de druk opvoerde om zo handelsakkoorden te versnellen.
- Andere landen zoals Somalië, Bangladesh en Vietnam maakten vergelijkbare concessies — soms om torenhoge tarieven te vermijden, soms om simpelweg de relatie met de VS niet te riskeren.
De gelekte documenten spreken niet over directe deals met president Trump destijds. Wel blijkt dat Senator Marco Rubio en andere politieke zwaargewichten actief ambtenaren aanspoorden om Starlink goed te keuren tijdens onderhandeling over handelsafspraken.
Dit alles is onderdeel van een breed spel: Amerika tegen China. Beide landen willen de nummer één zijn qua digitale infrastructuur — van KPN tot ZIGGO, het raakt uiteindelijk ook Nederland als schakel in de mondiale netwerken.
Wat betekent deze drang naar wereldwijd communicatiemonopolie voor andere landen?
Volgens het rapport zorgt deze tactiek voor een lastige keuze bij buitenlandse regeringen. Aan de ene kant zijn er economische voordelen — aan de andere kant ontstaan er zorgen over technologische soevereiniteit en onafhankelijkheid.
In India bijvoorbeeld wordt gevreesd dat de soepele entree van Starlink toekomstige handelsdeals met andere partners kan schaden — niemand wil immers overgeleverd zijn aan slechts één tech-reus.
Bovendien waarschuwen internationale analisten dat deze strategie kan leiden tot nieuwe technologische afhankelijkheden. Op korte termijn scoren landen internet op plekken waar glasvezel ondenkbaar is, maar op de lange termijn wordt gelijkwaardig onderhandelen een stuk lastiger.
En het raakt ook de zakelijke markt. Traditionele telecomspelers in ontwikkelingslanden — of kleinere providers hier in Nederland — lopen kans weggevaagd te worden door het krachtige, betaalbare aanbod van Starlink.