Symbolische versieringen, middeleeuws gereedschap en resten uit de 13e eeuw maakten dit schip uniek — en dwongen archeologen tot een drastisch besluit om het te beschermen, meldde National Geographic.
In het hart van Saksen-Anhalt, een streek in Duitsland waar geschiedenis letterlijk onder je voeten ligt, lag bijna 800 jaar lang een verborgen schat diep in het Arendsee-meer. Daar rustte een middeleeuws houten schip, uit het zicht van iedereen. Pas recentelijk kwam de vondst via National Geographic voor het grote publiek aan het licht — en daarmee begon het echte avontuur pas.
Wat begon als een klassiek archeologisch succesverhaal, kreeg een onverwachte wending: het schip werd na kort onderzoek weer in het meer teruggelegd. Juist om het te beschermen tegen verval — want blootstelling aan zonlicht en lucht zou de eeuwenoude eikenhouten structuur snel vernietigen.
De beslissing maakt duidelijk hoe complex archeologisch onderzoek kan zijn, vooral als een lange termijn behoud zwaarder weegt dan direct tentoonstellen.
Het onverwachte traject van het wrak
Al sinds de jaren ’90 wisten sportduikers van het bestaan van het wrak op zo’n 35 meter diepte in het meer, dat zelf tot wel 55 meter diep gaat.
Toch duurde het tot recent voor een team van archeologen en wetenschappers het aandurfde om het wrak echt omhoog te takelen naar de oppervlakte voor grondige analyse — dat bevestigt ook het Landesamt für Denkmalschutz en Archeologie Saksen-Anhalt.
Het schip meet 12,50 meter lang, 2,50 meter breed en bijna een meter diep: gebouwd uit massief eikenhout. In de middeleeuwen werden zulke vaartuigen vooral ingezet voor vracht en passagiers, voortbewogen door roeiriemen én een zeil — het gemak van een vrachtwagen, plus windkracht.
Een zeldzame vorm van behoud — noodzakelijk kwaad?
Anders dan veel archeologische vondsten werd dit schip niet in een museum geplaatst, maar opnieuw afgezonken — nu op 20 meter diepte, laat de provincie weten.
De reden? Hout dat eeuwenlang in zuurstofarm water ligt, overleeft slecht als het opdroogt. Het contact met de lucht leidt tot snelle aftakeling — en zonder de juiste, peperdure conservering zou het wrak eenvoudigweg uiteen vallen.
De keuze om het schip dus “onder te brengen” in zijn oude leefomgeving, kwam mede door gebrek aan geld. Het proces om zo’n groot houten schip te stabiliseren — met bijvoorbeeld polyethyleenglycol en complexe behandeling — is extreem kostbaar en tijdrovend. Nu ligt het schip onder een speciaal weefsel, waarmee het bewaard blijft voor de toekomst — en wie weet, ooit weer boven water zal komen.
Oogst aan vondsten: venster op de middeleeuwen
Wat is er eigenlijk aan boord gevonden? Niet alleen het skelet van het schip, maar ook spullen uit het dagelijks leven gaven de vondst extra waarde.
Zo werden in het ruim botresten, visgerei, aardewerken potten en touw gevonden — kleine details die samen een levendig beeld geven van de middeleeuwse scheepspraktijk.
De sierlijke houtsnijwerken met beren en vogels op boeg en achtersteven maken duidelijk dat het schip meer betekende dan alleen transport: volgens experts zijn er links met het toenmalige klooster in de regio, of zelfs de Markgraaf van Brandenburg.
Nieuwe technologie revolutioneert archeologie
De korte tijd dat het schip aan wal lag, werd aangegrepen om alles tot in de details vast te leggen. volgens National Geographic gebruikte men van laserscans tot drones om een driedimensionaal model van het wrak te bouwen.
Dit 3D-model maakt het mogelijk het schip te bestuderen of zelfs te reconstrueren — zonder dat het origineel verder beschadigt. Ooit een virtuele reis maken door een dertiende-eeuwse boot? Het kan tegenwoordig gewoon vanuit je woonkamer.
Wat brengt de toekomst?
Hoewel het schip voorlopig weer onder water ligt, sluiten Duitse autoriteiten niet uit dat het ooit definitief wordt geborgen — als er budget voor is. Het ultieme doel: het schip restaureren en een prominente plek in een museum geven, zodat geïnteresseerden in onderwaterarcheologie er letterlijk oog in oog mee kunnen staan.
Tot die tijd blijft het Arendsee-meer trouw waken over deze bijzondere vondst. Misschien ligt dé oplossing voor langdurig conserveren om de hoek, of vindt een lokale startup iets uit waardoor we deze schatten eindelijk kunnen tentoonstellen — niemand die het nu weet.
Volgens National Geographic onderstreept deze vondst vooral de dilemma’s die moderne archeologen tegenkomen: behoud versus publieke belangstelling, snelle actie versus zorgvuldig onderzoek. Maar eerlijk is eerlijk — alleen al het idee dat er zulke verhalen in onze meren wachten, prikkelt de verbeelding.