In een onopvallend lab aan de Universiteit van Wisconsin in Madison werkt een team natuurkundigen aan een ambitieus doel: de energie van de zon vangen op aarde. De start-up Realta Fusion, ontstaan aan deze universiteit, lijkt met hun compacte kernfusiereactoren dichterbij deze droom te komen dan ooit. Met meer dan 33 miljoen euro financiering én een technologie geïnspireerd op magnetische “spiegels”, staat hun eenvoudige maar radicale aanpak mogelijk aan de vooravond van een nieuwe era in schone energie. In dit artikel duiken we in deze innovatieve doorbraak en wat dat betekent voor de energietoekomst, ook hier in Nederland.
Een magnetische fles – een ster gevangen op aarde
Terwijl de meeste kernfusiebedrijven wereldwijd kiezen voor gigantische, donutvormige installaties — je kent ze misschien als tokamaks — of inzetten op ultrakrachtige lasers, kiest Realta juist voor overzicht en eenvoud. Hun concept: een lange, smalle reactorbuis met aan beide kanten krachtige magneten die het extreem hete plasma gevangen houden.
Deze aanpak leunt op een fenomeen dat bekend staat als het magnetische spiegel-effect. Deeltjes botsen razendsnel heen en weer tussen de “eindstoppers” van de fles. In het middendeel, waar de magneetvelden juist verzwakken, blijft het plasma alsnog stabiel bij temperaturen boven de 100 miljoen graden Celsius. Nu ook nog eens met minder dure bochtenwerk en complexe spiralen — minder kosten, makkelijker op te schalen.
Durven kiezen in een druk speelveld
Vandaag de dag zijn er zo’n vijftig start-ups wereldwijd die de puzzel van duurzame kernfusie proberen te kraken. De meesten gokken op bestaande ontwerpen óf enorme, door staten gefinancierde projecten zoals het EUROfusion-programma of ITER in Zuid-Frankrijk. Realta bewandelt een andere weg: radicale vereenvoudiging van het magneetsysteem — weg met de prijzige ingewikkeldheid van klassieke reactoren.
Als het ze lukt, denkt Realta straks stroom te kunnen leveren voor 92 euro per megawattuur — met als ultieme doel 37 euro per MWh. Dat is vergelijkbaar met de kosten van aardgas, maar dan zonder CO₂-uitstoot. Zulke prijzen maken kernfusie plots een stuk serieuzer als duurzame én betaalbare energiebron.
Investeerders staan in de rij — en dat is zeldzaam
Begin mei 2025 wist Realta 33,4 miljoen euro los te trekken bij invloedrijke investeerders als Future Ventures, Avila VC, Khosla Ventures én het venturefonds van de Universiteit van Wisconsin. Niet niks, want veel fusieprojecten worstelen jarenlang om plannen gefinancierd of zelfs maar serieus genomen te krijgen.
De geloofwaardigheid van Realta kreeg een stevige duw in de rug toen hun installatie een record neerzette qua plasma-confinement — dat klinkt misschien als technische details, maar is een mijlpaal die aangeeft dat een ‘magnetische spiegel’ meer kan zijn dan alleen een interessante theorie.
Hoe werkt zo’n magnetische spiegel nu praktisch?
- Het plasma wordt in een rechte buis geïnjecteerd.
- Krachtige magneten aan de uiteindes ‘duwen’ geladen deeltjes steeds terug richting het midden.
- Zwakker magnetische velden aan de zijkanten houden het plasma stabiel — een beetje zoals een net om een voetbal.
- Het is goedkoper te bouwen en verlengt de tijd dat het plasma afgesloten blijft.
- Bij de juiste omstandigheden smelten waterstofkernen samen en komt energie vrij — simpel gezegd: warmte die we omzetten in elektriciteit.
Vergeleken met de gesloten magneetkringen van tokamaks is dit een ander — en wellicht veel flexibeler en betaalbaarder — pad richting fusie.
Het prototype uit de VS: Anvil
De bouw van de eerste demonstratiereactor “Anvil” is nu in volle gang, met een geplande oplevering in 2026. Anvil is overigens nog géén echte elektriciteitscentrale, eerder een springplank naar een schaalbaar systeem. Het uiteindelijke doel? Kleine, modulaire fusie-units maken, de zogeheten CoSMo units (Compact, Scalable, Modular) — perfect om bijvoorbeeld energievretende datacenters als die van Coolblue of HVC hier in Nederland CO₂-vrij te laten draaien.
Fusie is beslist geen makkelijke koek en Realta moet nog aantonen dat hun reactor langer energie kan produceren dan hij verbruikt. Het draait niet alleen om plasma vasthouden, maar ook om langdurig en efficiënt functioneren, zonder risico’s. De uitdagingen zijn fors en ook het team bij Realta houdt de verwachtingen (terecht) bescheiden. Niemand weet zeker hoe snel het écht gaat lukken.
Toch: met deze vernieuwende aanpak, stevige financiering en frisse wind op het gebied van fusietechniek, groeit de hoop dat deze ‘magnetische fles’ de deur kan openen naar een praktisch, schaalbaar energietoekomst. wordt dit het kantelpunt waar we in 2025 al zo lang op wachten?