In het jaar 1922 verraste een team archeologen onder leiding van de Brit Howard Carter de wereld. Midden in het beroemde Dal der Koningen — de plek die menig avonturier én wetenschapper blijft fascineren — stuitten zij op het vrijwel onaangetaste graf van farao Toetanchamon. En echt, zoiets zie je niet elke dag: meer dan 110 kilo goud, waaronder juwelen, ornamenten én de wereldberoemde dodenmasker, allemaal samen goed voor ruim 90 miljoen dollar volgens de laatste ramingen van Egyptische autoriteiten.
Deze vondst — gesteund door de Egyptische overheid en tot vandaag een ijkpunt binnen de egyptologie — opende de deur naar méér dan 5.000 voorwerpen die licht werpen op het leven en de dood van de Egyptische elite. Sindsdien vormt het behoud van deze schat een van de prioriteiten van het Egyptisch ministerie van Oudheden, en is het een verplicht uitstapje voor zowel experts als integere toeristen.
Wat lag er in hét graf van goud?
Na jaren graven aan de westelijke Nijloever, kreeg Howard Carter eindelijk waar hij zo lang naar had gezocht. en dat leverde verbazing op bij zowat elke wetenschapper in de jaren ’20: het graf van Toetanchamon bleek nagenoeg intact, ondanks drie millennia zand en vandalen.
Tussen de ruim 5.000 opgegraven objecten zaten onder meer een massief gouden sarcofaag, een voor Egyptische begrippen haast koninklijk troon versierd met edelstenen, strijdwagens en amuletten die zelfs vandaag moeilijk in waarde uit te drukken zijn.
Het beroemdste item? Zonder twijfel het maskers van goud en halfedelstenen — hét symbool geworden van moderne archeologie en menig Egypte-fanaat.
Dat ruim 110 kilo puur goud in zulke toestand de eeuwen heeft doorstaan, danken we voor een groot deel aan het droge woestijnklimaat. Dankzij deze uitzonderlijke collectie konden archeologen religieuze rituelen, politieke hiërarchieën en het gouden aura van farao’s stap voor stap reconstrueren.
De ontdekking van het graf van Toetanchamon was een kantelpunt binnen de archeologie. Terwijl zijn bewind relatief kort was, is zijn reputatie als sleutelfiguur in het begrijpen van het Oude Egypte alleen maar gegroeid.
Hoe leeft de erfenis van Toetanchamon voort?
De schat van Toetanchamon is allesbehalve stof gaan vangen. In 2025, meer dan een eeuw na de ontdekking, zijn experts van zowel het Egyptisch Museum in Caïro als het gloednieuwe Grand Egyptian Museum nog steeds bezig met onderzoek naar de vondsten. Nieuwe technologieën — denk aan 3D-scans, DNA-analyse en virtual reality belevingen — geven het culturele erfgoed telkens weer een nieuwe dimensie. Of je nu historicus, expat of gewoon Egyptologie-fan bent van Nederland tot in Rotterdam, het verhaal van Toetanchamon blijft verwonderen.
- Bezoek het vernieuwde Grand Egyptian Museum (GEM) net buiten Caïro — tickets zijn snel uitverkocht, dus een beetje vooruit plannen scheelt stress;
- Kijk uit naar reizende tentoonstellingen, regelmatig ook in musea in Amsterdam en Leiden;
- Check online platforms van NPO of NOS voor actuele reportages en virtuele tours door Toetanchamons graf;
- Leuk weetje: sommige replica’s zijn zelfs even groots tentoongesteld in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.
Soms lijkt de tijd stil te staan bij zulke schatten. Maar in werkelijkheid brengen Toetanchamons gouden nalatenschap en zijn mysterieuze graf de mensen van nu dichter bij het oude Egypte dan ooit tevoren. mocht u ooit in de buurt zijn van Caïro — zo’n bezoek vergeet u gewoon nooit meer.