De Nederlandse overheid overweegt ingrijpende maatregelen tegen roken in het openbaar. Terrassen, overdekte veranda’s, universiteitscampussen, onderwijsinstellingen, sportcomplexen en werkvoertuigen – het rookverbod wordt mogelijk uitgebreid naar al deze plekken. Deze campagne, voortgekomen uit de plannen van het Ministerie van Volksgezondheid, streeft ernaar de bestaande antirookwetgeving te moderniseren. Het doel: onze volksgezondheid beschermen én het normaliseren van rookvrije, gedeelde ruimtes. Niet zonder reden – roken ligt immers aan de basis van circa 30% van alle kankers volgens het RIVM.
Waarom nu – en waarom zo streng?
Het gesprek over strengere tabakswetten verloopt al jaren stroef. De plannen zelf zijn verre van nieuw; in 2021 lag er al een concept op tafel, inclusief hogere accijnzen en strengere regels voor e-sigaretten. Maar tot vorig jaar stond alles eigenlijk stil – die typische Hollandse polderstijl. Sinds eind 2023, met een nieuwe minister en meer maatschappelijke steun, kwam er eindelijk beweging in.
Maakt Nederland zich echt druk om een extra rookverbod?
In het begin was het voorstel – niet meer roken op het terras – behoorlijk omstreden. Nederlanders houden van buiten zitten. Maar tijden veranderen. Volgens recente cijfers van het Trimbos-instituut (niet toevallig in Utrecht) steunt inmiddels ruim 70% van de bevolking het uitbreiden van rookvrije zones. Zelfs onder rokers groeit het begrip dat samen buiten zijn te vaak een tabaksrook-dingetje werd.
E-sigaretten en verhitte tabak: dezelfde regels als gewone sigaretten
Een belangrijk nieuw aspect: e-sigaretten en heated tobacco krijgen straks dezelfde behandeling als ouderwetse sigaretten. Dus geen uitzondering meer op het terras of in de tuin van het sportclubhuis — alles op één lijn. Dat past bij de Europese tendens: ons ministerie heeft het voorstel daarom alvast doorgestuurd naar Brussel. Nu alleen nog afwachten wat het Europees Parlement ervan vindt.
Gaat dit plan het halen?
Voorlopig zijn de maatregelen nog een concept. Het kabinet moet akkoord geven, daarna volgt een pittig parlementair debat (het zal weer een lange dag worden in Den Haag). De uitkomst is onzeker — verschillende partijen schuren langs elkaar, en detailhandelaren maken alvast hun stem luid. Toch benadrukt het ministerie dat de urgentie hoog is. Met elke verloren maand overlijden er weer honderden mensen aan rookgerelateerde ziekten.
De stip op de horizon: rookvrije generatie in 2030
Niet alleen gezondheid, ook de toekomst van jongeren staat op het spel. Het doel? De eerste generatie Nederlanders die nooit structureel start met roken — hopelijk al tegen 2030. Hiervoor komen er strengere verpakkingen, betere vergoeding voor stoppen-met-roken-programma’s vanuit je zorgverzekering en campagnes om jongeren uit de tabakshoek te houden.
Mentaal welzijn en gelijke kansen voorop
Belangrijk detail: roken raakt kwetsbare groepen disproportioneel — kinderen, zwangere vrouwen, mensen met minder geld. Het ministerie benadrukt daarom dat deze hervormingen ook een stap zijn richting meer gelijkheid. Het recht op schone lucht en een veilige omgeving mag geen luxe zijn. als je opgroeit in Rotterdam-zuid of in het Gooi — iedereen verdient die rookvrije basis.
- Wat kunt u nu al doen?
- Steun lokale ondernemers die roken op terrassen zelf al verbieden.
- Praat met collega’s of buren over waarom rookvrije ruimtes belangrijk zijn.
- Bent u zelf gestopt? Deel gerust tips (zorgverzekeraar VGZ en Zilveren Kruis vergoeden veel programma’s).
- Vergeet niet – rookvrije zones zijn niet alleen voor niet-rokers: ook rokers zelf beseffen vaak het verschil qua gezonde lucht.
Je hoeft het niet overal mee eens te zijn — discussie hoort erbij in Nederland. Maar kijkend naar de cijfers, de ambities én de alledaagse praktijk op terrassen in Leiden of Groningen: de rookvrije toekomst lijkt dichterbij dan ooit.