Elk jaar zorgt de zomer voor onverwachte ontmoetingen aan onze kust. Als inwoner van Nederland, waar we gewend zijn aan een briesje op Scheveningen en een harinkje aan de boulevard, verbaas ik me elke keer weer over wat de zee ons brengt. Dit jaar was het weer raak — maar nu niet met een verdwaalde kwal of een nieuwsgierige zeehond. Op het strand bij Estartit, niet ver van de adembenemende Medes-eilanden, zwom afgelopen weekend ineens een enorme reuzenrog (raia-manta) tot vlakbij de branding.
Een strandganger filmde het tafereel. En ja — wat gebeurde er? Een vader, met zijn kleine kind aan de hand, stond plots oog in oog met de reuzenrog. De video ging viraal: meer dan zeven miljoen keer bekeken. Was hij zijn zoon aan het beschermen? Of, zoals men cynisch grapte, gebruikte hij zijn kind als levend schild? De meningen liepen snel uiteen.
Reuzenroggen aan de kust: toeval of trend?
Dit seizoen zijn er opvallend veel meldingen van reuzenroggen aan de Middellandse Zeekust — van de Costa Brava tot aan het Levantegebied. De afgelopen maanden zijn zo’n twintig van deze indrukwekkende dieren verrassend dicht bij het strand gezien — een bijzonder fenomeen. De reuzenrog, officieel Mobula Mobular, leeft normaal gesproken in open, diepe wateren van de Middellandse Zee en de Atlantische Oceaan. Dichter bij de kust? Dat gebeurt zelden — en juist daarom slaat de opwinding toe.
Ongevaarlijk, bedreigd – en vooral beschermd laten
Volgens stichting CRAM (het Spaanse CRAM doet ongeveer wat onze Zeehondencentrum Pieterburen bij bedreigde zeezoogdieren) zijn reuzenroggen ongevaarlijk. Toch levert hun verschijning op stranden vragen, onrust — en veel discussie op. Niet alleen omdat het dieren zijn die op de Rode Lijst staan van bedreigde soorten, maar ook vanwege hun onbekendheid bij het grote publiek.
Experts zoals het CRAM, het Instituto de Ciencias del Mar en de Universiteit van Valencia hebben een taskforce opgezet. Hun missie: voorkomen dat we deze nieuwsgierige bezoekers schade berokkenen — en zorgen dat ze simpelweg kunnen blijven bestaan. Dat is hard nodig, want hun aantal neemt structureel af.
Wat te doen als u er eentje ziet?
- Kom niet te dichtbij — houd altijd een afstand van minstens enkele meters.
- Probeer het dier niet zelf terug naar zee te brengen.
- Meld een waarneming meteen bij de lokale hulpdiensten (in Spanje: 112, in Nederland: kustwacht 0900-0111).
Het zijn indrukwekkende verschijningen, maar ze zijn vooral kwetsbaar — en hebben rust nodig. Zeker als ze dicht bij mensen komen zijn ze mogelijk gestrest. Dus, wees nieuwsgierig maar voorzichtig.
Wat zegt deze video over ons?
Nu even eerlijk: wat denkt u als u ineens zo’n enorme rog in het water spot, één meter van u vandaan — en uw kind erbij? Natuurliefhebbers herkennen de onschuld van de reuzenrog, maar in het moment schieten reflexen soms alle kanten op. De vader uit het filmpje hield zijn kind waarschijnlijk stevig vast om het samen veilig te stellen. Toch blijft het opvallend hoe snel men iemand online “veroordeelt”.
Feit blijft: we delen onze stranden met vele fascinerende wezens, die soms net zo verbaasd zijn over ons als wij over hen. De volgende keer dat u aan de Noordzee of op vakantie aan de Costa Brava wandelt en u ziet iets bijzonders — maak een foto, houd afstand en deel het verhaal. Je weet nooit wie het inspireren zal.