Stel je voor: je wandelt aan het begin van een frisse lentedag langs de kust bij Lindhöft, koffie-to-go in je ene hand, in de andere een klein, gelig object dat je achteloos hebt opgeraapt. “Weer plastic,” denk je. Maar dit keer zit je ernaast—en hoe. Het blijkt een stuk barnsteen van maar liefst 35 miljoen jaar oud te zijn. Niet iets wat je iedere dag tegenkomt in Noord-Duitsland.
Een vondst die zelfs natuurlijkerfgoed verrast
Matthias Alberti van het Geologisch en Mineralogisch Museum in Kiel kon z’n verbazing nauwelijks verbergen. Dit soort vondsten zijn zeldzaam in de regio en leveren goud waard inzichten voor wetenschap en historie. En dat allemaal dankzij Britta Krause, een gewone bezoeker van het strand—misschien staat ze morgen gewoon naast je in de Albert Heijn.
Plastic of barnsteen? Zo herkent u het verschil
Het lijkt gek, maar het juiste onderscheid maken tussen een stukje rondzwervend plastic en echte barnsteen is geen kinderspel. Een paar simpele trucjes helpen enorm:
- Laat het drijven? Stop het in een bakje met water (mag gerust leidingwater zijn). Barnsteen blijft drijven, plastic zakt vaak naar de bodem doordat het volgezogen is met water—tenzij je een frisdrankdopje hebt, tja.
- Kleur onder UV-licht: Met een goedkope UV-zaklamp uit de bouwmarkt zie je direct verschil. Barnsteen gloeit blauwig of groenig op. Plastic niet.
- Krastest: Barnsteen is zachter dan je denkt; een lichte druk met je nagel laat vaak een spoor achter. Bij plastic moet je wat meer moeite doen, zeker als het een oud melkpak is.
Waarom is zo’n oude barnsteen zo bijzonder?
Barnsteen is gefossiliseerde hars uit vergeten bossen—als het ware een tijdscapsule vol leven. In stukken uit deze leeftijd vinden wetenschappers soms plantenresten, insecten of zelfs microscopisch kleine diertjes.
Voor biologen en geologen zijn deze verborgen schatten een directe blik in ecosystemen van miljoenen jaren geleden. Sommige Nederlandse universiteiten—denk aan Leiden of Groningen—gebruiken vergelijkbare stukken om uit te zoeken hoe het klimaat van vroegere tijden evolueerde. Je vindt in barnsteen niet alleen muggen maar soms zelfs zaden of sporen van uitgestorven planten.
Wat gebeurt er nu met de vondst?
Het stukje barnsteen van Krause gaat binnenkort ‘onder de CT-scanner’. Zo kan men in hoge resolutie zien welke geheimen erin verscholen liggen zonder het stuk te beschadigen. Wordt het straks bij het Naturalis tentoongesteld? De kans is aanwezig.
Trouwens, Britta blijft intussen gewoon doorzoeken aan de kust. Wie weet wat er volgende week uit de zee spoelt—misschien ligt er straks wéér een tijdcapsule tussen het aangespoelde wier.
Zelf op zoek? Praktische tips voor de Nederlandse kust
- Kies voor een rustige ochtend na een flinke noordwesterstorm—dan spoelt vaak het meeste ‘spul’ aan.
- Neem een UV-lampje mee en wat water in een beker of oude emmer. Zo kunt u direct testen.
- Controleer bij vondst voor de zekerheid ook even of het niet gewoon een stuk spartelplastiek van bijvoorbeeld FrieslandCampina is—dat komt ook nog te veel voor.
- Delen uw vondst vooral met een museum of lokale natuurvereniging, mochten de resten interessant lijken.
Wist u dit?
Soms wordt barnsteen zelfs verwerkt in sieraden van lokale ontwerpers, bijvoorbeeld uit Amsterdam—check vooral hun collecties eens.
En laten we eerlijk zijn: zo’n wandeling langs de zee is nooit voor niets. Misschien neemt u wel een stukje geschiedenis mee naar huis.