Een ondergrondse verrassing dankzij een Marsbeving
De data van de seismograaf aan boord van NASA’s InSight-lander hebben een opvallende anomalie aan het licht gebracht onder het oppervlak van Mars. Lange tijd dachten we aan Mars als een droge, dorre wereld, maar er was ooit een tijd waarin rivieren en zeeën over het Marslandschap stroomden. Denk aan overblijfselen zoals de Jezero-delta, momenteel verkend door de Perseverance rover. Maar misschien is er nog véél meer van dat oude water bewaard gebleven dan we tot nu toe wisten.
Nieuwe bewijzen dankzij seismisch onderzoek
Recente geologische studies — mogelijk gemaakt door het analyseren van seismische golven — bieden extra overtuigend bewijs voor het bestaan van water op Mars. Het onderzoek zelf is geen definitief sluitstuk, maar zorgt er wel voor dat Mars steeds minder de droge buurplaneet lijkt te zijn die we ooit veronderstelden.
Het natte verleden van Mars
De oude oceanen van Mars bleken vanuit geologisch perspectief maar heel even te hebben bestaan. Naar schatting verdwenen ze ergens tussen 4,1 en 3,0 miljard jaar geleden — het zonnestelsel is nu ongeveer 4,6 miljard jaar oud. Die perioden staan bij planetologiestudenten zelfs bekend als het Noachisch en Hesperiaans.
Minder zwaartekracht dan op aarde en het ontbreken van een beschermend magnetisch veld deden de rest: de oppervlakte-oceanen van Mars werden simpelweg weggevaagd door de zonnewind. Toch bleef er iets over van dat water: niet alleen sporen in het landschap, maar ook als ijs of wasserige mineralen diep onder het oppervlak.
Het raadsel van het ‘verdwenen’ water
Wetenschappers stuitten op iets merkwaardigs. Als je alle verdampte, bevroren en in gesteenten vastgelegde water op Mars optelt, lijkt er onverklaarbaar veel te ontbreken. Marsonderzoekers Hrvoje Tkalčić en Weijia Sun — bekend van een recent veelbesproken onderzoek — leggen in een artikel voor The Conversation uit dat dit resulteert in een van de boeiendste raadsels uit de recente planetaire wetenschap.
Data van de InSight-missie: goudmijn voor onderzoekers
Het recente onderzoek maakte slim gebruik van data verzameld door het seismometerinstrument van NASA’s InSight-lander. Tijdens haar missie registreerde InSight niet alleen een Marsbeving, maar ook de inslag van meerdere meteorieten. De seismische golven van deze gebeurtenissen bleken goud waard voor de onderzoekers.
Bij het onderzoeken van hoe deze golven zich verspreidden, stuitte het team op een opvallende ‘anomalie’. Op zo’n 5,4 tot 8 kilometer diepte in de Marssubsurface ontdekten zij een zogenaamde ‘laag met lage seismische snelheid’. Hun hypothese: een poreuze gesteentelaag vol vloeibaar water — vergelijkbaar met een verzadigde spons, of zoals een aquífer op aarde.
Mars als blauwe planeet?
Volgens de onderzoekers zou deze laag genoeg water kunnen bevatten om het rekenkundige watertekort op te lossen dat Marswetenschappers jarenlang hoofdbrekens bezorgde. “Onze calculaties suggereren dat zo’n ‘aquíferlaag’ Mars zou kunnen bedekken met een oceaan van 520 tot 780 meter diep — dat is ruimschoots meer dan de ijskap op Antarctica”, schrijven de onderzoekers.
De volledige details verschijnen binnenkort in een artikel in het tijdschrift National Science Review. Voor de nieuwsgierigen onder ons: voorlopig moeten we het doen met een zeer uitgebreid concept.
Het bewijs stapelt zich op
Dit nieuws staat niet op zichzelf. Eerder meldden wetenschappers al aanwijzingen voor flinke ondergrondse watervoorraden op Mars. Minder dan een jaar geleden kwam uit de data van ESA’s Mars Express een vergelijkbare conclusie: diep onder het oppervlak zou meer dan genoeg water kunnen schuilen om een wereldwijde oceaan van honderden meters te vormen.
Wat betekent dit voor de toekomst?
Wie weet — straks zijn niet alleen sciencefictionliefhebbers, maar ook watervoorradenjagers en entrepreneurs uit Amsterdam tot Eindhoven extra geïnteresseerd in de ‘rode planeet’. Mars is misschien helemaal niet zo uitgedroogd als altijd gedacht. Een interessante gedachte, zeker nu plannen rondom bemande Marsmissies steeds concreter worden, zelfs met Nederlandse inbreng.
En over praktische impact gesproken: als toekomstige Marscolonisten hun eigen water kunnen delven uit ondergrondse reservoirs, krijgen die plannen ineens een stuk meer realiteitszin. Tijd om alvast wat spreekwoorden over water op Mars te bedenken — voor je het weet duikt er een Mars-waterbedrijf op in de Randstad.