Op 5 juni 1972 vond in Stockholm de eerste VN-conferentie over het menselijke milieu plaats. die dag veranderde de geschiedenis — het was namelijk de allereerste keer dat de hele wereld samenkwam om milieuproblemen te bespreken. Sindsdien is 5 juni officieel uitgeroepen tot Wereldmilieudag door de Verenigde Naties.
Tijdens deze historische bijeenkomst werd tevens het VN-Milieuprogramma (UNEP) opgericht: de organisatie die jaarlijks het thema en het gastland voor Wereldmilieudag bepaalt. Elk jaar staat één urgent onderwerp centraal — en in 2025 draait het allemaal om plasticvervuiling.
Focus op Jeju: Zuid-Korea’s voorbeeldproject tegen plastic
Dit jaar fungeert het Zuid-Koreaanse eiland Jeju als het middelpunt van de mondiale campagne. Niet voor niets — Jeju is inmiddels hét symbool geworden van de Koreaanse toewijding om plasticvervuiling te bestrijden. in 2025 zet het eiland deze koers voort als officiële gastlocatie van Wereldmilieudag.
Jeju werd in 2022 de allereerste provincie in Zuid-Korea met een statiegeldsysteem voor wegwerpbekers. het doel? Tegen 2040 wil Jeju volledig plasticvrij zijn — een ambitie waar men hier bijna dagelijks over praat, zelfs in lokale koffietenten als Tamna.
Inger Andersen, de directeur van het UNEP, benadrukte onlangs: “De combinatie van Jeju’s ongerepte natuur en hun vernieuwende milieubeleid zou wereldwijd moeten inspireren.” Ook Kim Wan-sup, de Zuid-Koreaanse milieuminister, gaf aan: “Wereldmilieudag 2025 wordt hét wereldwijde moment voor de gezamenlijke strijd tegen plasticvervuiling. We zetten alles op alles samen met Jeju — Zuid-Korea als koploper.”
Wereldwijd plasticverdrag in de maak: Komt er eindelijk schot in de zaak?
De VN benutte dit momentum om het aantal plastic zakken, flessen en verpakkingen stevig op de agenda te zetten. Precies twee maanden na Wereldmilieudag zitten landen opnieuw samen om te werken aan een globaal verdrag tegen plasticvervuiling.
Vorig jaar mislukten de onderhandelingen in Busan — er kwam weinig uit de bus, ondanks de aanwezigheid van ruim 3.300 diplomaten uit meer dan 170 landen en 440 organisaties. De sessies van het Intergouvernementeel Onderhandelingscomité (INC-5) leverden vooral verhitte discussies op.
Het grote meningsverschil: minder plastic of beter recyclen?
Het knelpunt? Er zijn twee kampen: de High Ambition Coalition onder leiding van de Europese Unie — die inzet op het verminderen van productie — tegenover landen als de VS, Rusland, Saudi-Arabië en India, die liever focussen op afvalbeheer en recycling. De volgende ronde onderhandelingen vindt plaats in Genève; daar moet eindelijk meer duidelijkheid komen over een juridisch bindend wereldakkoord dat plasticafval écht bij de bron aanpakt.
Waarom plasticvervuiling wereldwijd zó urgent is
Laten we wel wezen — de cijfers liegen er niet om. Volgens UNEP produceerden wij mensen in 2024 circa 400 miljoen ton plasticafval. Daarmee creëerden we een plasticoceaan die, als je niet uitkijkt, morgen zomaar ook jouw favoriete wandelroute in Limburg of het strand bij Zandvoort kan bereiken.
UNEP rekende uit: van de 9,2 miljard ton plastic die tussen 1950 en 2017 wereldwijd is gemaakt, is 7 miljard ton als afval in het milieu beland. Niemand blijft buiten schot — van Amsterdam tot Texel. letterlijk, je vindt stukjes plastic op trottoirs, in meren, en zelfs diep in de Noordzee.
Ze liggen in onze grachten, op de stranden, tussen de boerderijen in Flevoland, en zelfs op de bergtoppen van de Alpen. Wetenschappers stuitten ondertussen al op microplastics op de Mount Everest én diep in de Marianentrog. Dat zegt genoeg.
De drie belangrijkste redenen waarom plasticvervuiling zo funest is
- Plastic is dodelijk voor ecosystemen. Zo toonde recent onderzoek aan dat nanoplastics zelfs de groei van fytoplankton kunnen remmen — en dat plankton is de basis van bijna al het zeeleven.
- Microplastics komen via water, vis en zelfs bier in ons eigen lichaam terecht, met alle mogelijke gezondheidsrisico’s van dien.
- Plastic speelt een directe rol bij klimaatverandering. De wereldwijde productie is inmiddels verantwoordelijk voor zo’n 4% van alle uitstoot van broeikasgassen. En dat loopt elk jaar op.
Wat kunt u zelf doen? Kleine veranderingen, groot verschil
Toegegeven, als individu lost u het plasticprobleem niet in uw eentje op. Maar — elke stap telt. Neem uw eigen boodschappentas mee, vermijd onnodige verpakkingen (zeker bij Jumbo of Albert Heijn!), kies waar mogelijk voor herbruikbare flessen en steun lokale initiatieven als Plastic Soup Foundation. want als wij het hier in Nederland doen, kunnen andere landen volgen.
En onthoud: niets veranderde als niemand ooit een begin maakte — misschien bent u op een gewone dinsdagmiddag op een terras in Utrecht wel de eerste schakel van een veel grotere positieve kettingreactie.