De recente vondst van een gigantische riemvis (Regalecus glesne) aan de westkust van Tasmanië heeft veel losgemaakt — bij onderzoekers én bij locals. Dit indrukwekkende exemplaar, met een lengte die makkelijk boven de acht meter uitkomt, werd gespot door Sybil Robertson tijdens een wandeling langs Ocean Beach, bij Strahan. Al wandelend — en eerlijk gezegd een beetje dromend — viel haar het gedrag op van een groep meeuwen die zich verzamelden bij de vloedlijn. dichterbij gekomen, trof ze daar een opvallend grote vis aan, aangespoeld op het zand.
Robertson plaatste snel haar ontdekking op de socials van de groep Citizen Scientists of Tasmania. Zonder haar post waren experts waarschijnlijk nooit zo snel op het spoor van deze soort gekomen: het bleek een riemvis — een soort die zelden aan de oppervlakte verschijnt, juist doordat hij van nature diep in de oceaan leeft. Zoals The Guardian beschrijft, is het iets wat je hooguit eens in je leven tegenkomt, als je geluk hebt.
Riemvis of ‘de vis die het einde voorspelt’?
De riemvis — soms ‘koning der haringen’ of zelfs de ‘einde-van-de-wereldvis’ genoemd — leeft meestal tussen de 150 en 500 meter diepte. Neville Barrett, marien bioloog en universitair docent aan het Institute for Marine and Antarctic Studies (Universiteit van Tasmanië), schat dat deze vissen meer dan 400 kilo kunnen wegen. Toch hebben ze opvallend weinig spiermassa en bewegen ze zich traag, vaak verticaal zwevend in het water. Hun menu? Vooral plankton, aangevuld met kleine kreeftachtigen.
Barrett zegt dat het trouwens vaker voorkomt dat zieke exemplaren aan de oppervlakte zwemmen. Waarom dat gebeurt, is nog onduidelijk — het biedt in elk geval een mogelijke verklaring waarom deze gigant een uitstapje naar het strand maakte.
Oud bijgeloof… of toeval?
In delen van Azië, met name in Japan, leeft de overtuiging dat een aangespoelde riemvis een voorbode is van aardbevingen of tsunami’s. Het idee houdt stand omdat deze dieren in diepe oceaangrotten leven en hun verschijning aan het oppervlak wordt gezien als een waarschuwing uit de natuur. Toch: onder wetenschappers vindt dit beeld geen steun. De huidige consensus is dat het eerder komt door ziekte of desoriëntatie — en niet doordat de vissen iets ‘voorvoelen’.
Lessen uit de diepzee — en waarom uw aandacht telt
De vondst van deze enorme riemvis herinnert ons eraan: de oceaan is nog lang niet uitverteld. elke ontdekking van zo’n zeldzaam dier biedt unieke kansen om onbekende soorten — en het hele mariene ecosysteem — verder te bestuderen. Aan de kant van de wetenschap wordt er veel geleerd, maar ook burgerwetenschap speelt hierbij een belangrijke rol. Zonder oplettende wandelaars als Robertson zouden veel van deze vondsten onopgemerkt blijven.
Dus, de volgende keer dat u een strandwandeling maakt aan de Nederlandse kust — van Vlieland tot aan Zeeland — houdt u dan vooral uw ogen open. Wie weet stuit u zelf ook eens op een ‘mysterieuze gast’ uit de diepzee.
De kans is klein, maar zeg nooit nooit. En deel het vooral, want soms verandert een enkel WhatsAppje de hele wetenschap.