Stelt u zich eens voor: u plaatst gewone contactlenzen op uw ogen — en in een oogwenk ziet u infraroodlicht. Dit licht is normaal gesproken onzichtbaar voor het menselijk oog. Toch is het 2025 en dankzij een team slimme onderzoekers kan deze sci-fi droom nu werkelijkheid worden. Zij ontwikkelden contactlenzen die nabij-infraroodlicht omzetten in kleuren die voor ons zichtbaar zijn. Dit klinkt bijna te bizar om waar te zijn, maar het is gewoon de nieuwste Nederlandse innovatie in wearables.
De lenzen zijn volledig doorzichtig, zitten comfortabel — en let op — hebben geen enkele externe energiebron nodig. Gebruikers kunnen verschillende infraroodsignalen als kleuren onderscheiden, wat ongekende mogelijkheden biedt. Tijdens experimentele tests bleek zelfs dat het effect sterker is met gesloten ogen, want infraroodlicht passeert simpelweg makkelijker uw oogleden dan gewoon licht. Deze uitvinding zet niet alleen technologie op z’n kop, maar opent ook deuren naar nieuwe toepassingen: van veiligheid tot geheime visuele communicatie.
Infrarood zien als ‘superkracht’: hoe werkt het?
Nederlandse en internationale wetenschappers lanceerden hun hightech contactlenzen waarmee mensen en zelfs dieren nabij-infrarood kunnen waarnemen. Het bijzondere: waar nachtkijkers doorgaans lomp zijn en batterijen nodig hebben, zijn deze lenzen transparant — géén batterij, géén extra gewicht. U ziet gewoon daglicht én infrarood tegelijk, alsof u een filter in uw eigen ogen heeft.
Deze technologie beperkt zich niet tot één infraroodsoort. Meerdere banden uit het infraroodspectrum worden herkend en allemaal apart als eigen kleur getoond. Alles draait om nanodeeltjes die speciaal zo ontworpen zijn dat ze onzichtbaar infraroodlicht omzetten naar zichtbaar licht (tussen 400 en 700 nanometer). De lenzen focussen zich op nabij-infrarood: 800 tot 1600 nanometer — iets wat u zonder hulpmiddelen nooit zou zien.
Eerder injecteerde hetzelfde team deze innovatieve nanodeeltjes nog rechtstreeks in muizenogen — dat werkte, maar niemand wil vrijwillig zo’n prik. De huidige lens is totaal anders: gewoon een zachte, flexibele hydrogeellens van veilige materialen, vergelijkbaar met de lenzen die u bij Pearle of Hans Anders haalt.
Getest op mensen en dieren
Zijn de lenzen net zo futuristisch als ze klinken? Dat is uitgebreid getest. Bij muizen merkten de wetenschappers dat knaagdieren, met deze lenzen op, duidelijk infrarood konden onderscheiden. Ze kozen daadwerkelijk voor het donkere hok in plaats van het hok verlicht met infrarood. Geen lens? Geen voorkeur.
Bij mensen werkte het niet minder spectaculair. Vrijwilligers konden knipperende infraroodsignalen niet alleen waarnemen, maar zelfs de richting herkennen. Onderzoeker Tian Xue zegt: “Zonder lenzen ziet men he-le-maal niets — plaats je ze, dan springen infrarode flitsen als vanzelf in beeld. En het werkt gewoon, zelfs als u uw ogen dichtdoet.”
Het sluit perfect aan bij een verrassende ‘side effect’: de waarneming wordt zelfs beter met gesloten ogen — infrarood dringt immers eenvoudig door het dunne ooglid. Hierdoor biedt de technologie kansen in slechte zichtomstandigheden, of zelfs voor geheime informatieoverdracht. Origineel? Zeker weten.
Wat hebben we hier in de praktijk aan?
Het klinkt misschien als een speeltje voor tech-nerds, maar de toepassingen zijn verrassend breed. In veiligheid en hulpdiensten kunnen infraroodsignalen met de lenzen onzichtbaar voor buitenstaanders worden uitgewisseld — ideaal voor politie, brandweer of defensie. In de industrie komen mogelijkheden voor beveiligde cryptografie en merksignaturen, bijvoorbeeld voor het opsporen van gesmokkelde Douwe Egberts bonen met onzichtbare codes.
Momenteel detecteren de lenzen specifiek infrarood van krachtige LED-bronnen, maar de onderzoekers werken aan gevoeliger nanomaterialen die ook subtielere signalen kunnen opvangen.
Het is het resultaat van een hechte samenwerking: neurobiologen, materiaalkundigen en optische experts torsen samen aan deze uitvinding, mogelijk gemaakt door diverse Nederlandse en internationale kennisprogramma’s. De conclusie? Contactlenzen die infrarood omzetten naar zichtbaar licht zijn misschien wel dé grootste stap voorwaarts in augmented vision sinds de komst van de zonnebril.
Deze comfortabele, volledig energiezuinige, niet-invasieve lenzen geven het menselijk oog er in feite een superkracht bij. Natuurlijk moeten details — gevoeligheid, draagcomfort — verder worden verfijnd. Maar één ding is nu al zeker: onze perceptie van de wereld gaat de komende jaren veranderen. Soms valt innovatie niet te voorspellen — en dat is juist zo leuk aan vooruitgang.