Een historische ontdekking doet archeologisch Nederland versteld staan—Colombiaanse onderzoekers hebben een schat geïdentificeerd die naar schatting 16 miljard pond waard is, verborgen in de Caribische dieptes meer dan drie eeuwen lang. Het gaat om het legendarische Galei San José, een Spaans schip dat in 1708 door de Britse Koninklijke Marine werd doen zinken voor de kust van Colombia.
Het raadsel van San José: een schip dat sinds 1708 verloren was
De San José maakte deel uit van een fameuze schattenvloot, beladen met rijkdommen uit het toenmalige onderkoninkrijk Peru—bestemd voor Spanje, bedoeld om de Spaanse Successieoorlog te bekostigen.
Historische documenten onthullen hoe het schip in de buurt van het eiland Barú werd onderschept door een eskader onder leiding van Charles Wager, die later Eerste Lord van de Admiraliteit werd. De fatale aanval ontketende een explosie in het kruitmagazijn: het schip zonk met honderden opvarenden én zijn fortuin.
Goud, zilver en edelstenen in de Caribische dieptes
Tussen de gevonden objecten: gouden en zilveren munten, parels, schitterende smaragden én Chinees porselein uit de Kangxi-periode (1662-1722). De vondst van specifieke munten uit 1707, geslagen in Lima, was doorslaggevend voor de bevestiging van het wrak.
“Dit conglomeraat aan aanwijzingen bevestigt dat het om het wrak van de San José gaat,” aldus de onderzoekers in hun officiële rapport.
Archeologisch bewijs dankzij Nederlands-vriendelijke hightech
Het team gebruikte onderwaterdrones om uiterst gedetailleerde beelden te maken van de restanten op de bodem van de Caraïbische Zee. Daar zijn onder meer kanonnen met inscripties uit 1665 en oude keramiek te zien, plus de beroemde ’macuquina’-munten.
“Deze ontdekking biedt een unieke kans om onderwaterarcheologie verder te brengen—en koloniale maritieme handelsroutes in kaart te brengen,” aldus het onderzoekscollectief.
Eigendomskwestie: van piratenromantiek naar juridische strijd
De vondst wakkert opnieuw het debat aan — van wie is deze schat eigenlijk?
Colombia, Spanje, Peru, lokale inheemse gemeenschappen, nazaten van oude mijnwerkers en ook een Amerikaans bedrijf—Sea Search Armada—claimen allemaal eigendomsrechten, waarbij ieder zijn historisch gelijk denkt te hebben.
Die Sea Search Armada zegt het wrak al in 1981 te hebben ontdekt. De huidige onderzoekers bestrijden die claim: de locatie zou één tot twee kilometer verschillen—geen detail om lichtzinnig mee om te gaan in Caribische rechtszaken…
De schat blijft voorlopig op de zeebodem
Verwacht niet dat de gouden munten volgende maand in het Rijksmuseum prijken. Het team heeft verklaard dat objecten pas geborgen worden na uitgebreide, niet-invasieve analyses om het archeologische ensemble volledig te karakteriseren. En met een diepte van enkele honderden meters is het werk voorlopig aan de techniek en niet aan sportduikers.
Bovendien, zo stellen de onderzoekers, “munten zijn essentieel om cultuurhistorische contexten te dateren en te begrijpen—zeker bij zulke scheepswrakken uit de koloniale tijd.”
Waarom deze vondst ons toch raakt in Nederland
Misschien is het toeval, maar dit verhaal lijkt zo uit de jeugd van menig inwoner van Rotterdam of Amsterdam geplukt: schattenjachten, oude kaarten, koloniaal verleden. In een tijd waarin cultureel erfgoed dagelijks ter discussie staat, laat deze vondst zien hoeveel er nog letterlijk onder de oppervlakte ligt — wie weet wat voor prachtstukken ooit nog voor de kust van Vlissingen of Texel opduiken?